توان‌‌سنجی کاربری کشاورزی اراضی ملی با رویکرد آمایش سرزمین (مطالعۀ موردی: حوضۀ چالانچولان در شرق استان لرستان)

نویسندگان

  • داریوش نورالهی دکتر، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکدة جغرافیای دانشگاه تهران، تهران، ایران
  • سیامک شرفی استادیار، گروه جغرافیا، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران
چکیده مقاله:

با توجه به اهمیت روزافزون مسائل زیست‌محیطی و افزایش دخالت بشر در محیط‌های طبیعی، لازم است با به‌کارگیری رویکرد آمایش و توسعة پایدار، در جهت حفظ منابع طبیعی کوشید و هم‌سو با سرزمین و توان تولیدی آن حرکت کرد. توپوگرافی ناهموار استان لرستان سبب شده بخش زیادی از اراضی، به دلیل شیب تند و جلوگیری از تخریب منابع طبیعی، به عنوان اراضی ملی شناخته شوند. اما برخی فعالیت‌ها، مانند کشاورزی و صنعت و گردشگری و ...، با شرایط و ضوابط خاص در آن‌ها امکان‌پذیر است. با توجه به وابستگی اقتصاد منطقه به کشاورزی و افزایش بی‌کاری، می‌توان با رویکرد آمایش سرزمین و بر اساس  توان‌‌های محیطی فعالیت‌های کشاورزی را در این اراضی توسعه داد. در این تحقیق، با ماهیت کاربردی، هدف‌ْ تعیین توان اراضی ملی حوضة چالانچولان در شرق استان لرستان جهت توسعة فعالیت‌های کشاورزی بود و از ابزار و داده‌هایی مانند نقشه‌های توپوگرافی و زمین‌شناسی و داده‌های اقلیمی و خاک‌شناسی و هیدرولوژی و نرم‌افزار Arc GIS جهت تعیین اراضی ملی دارای توانایی کشاورزی بر اساس دستورالعمل‌ها و استانداردهای سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور، با در نظر گرفتن شرایط محلی، استفاده شد؛ طوری که ابتدا واحدهای اراضی (ژئومورفولوژی) تهیه و سپس کاربری‌های مجاز در هر یک از واحدهای همگن زیست‌محیطی تعیین شد. در ادامه از متغیرهای مختلف جهت شایستگی اراضی ملی برای کاربری‌های کشاورزی استفاده شد. یافته‌های تحقیق نشان داد اراضی ملی محدودة مورد مطالعه برای زراعت دیم در مقایسه با زراعت آبی و باغ‌داری مناسب‌ترند که دلیل آن خاک‌زایی ضعیف ناشی از ویژگی‌های زمین‌شناسی منطقه و منابع آبی محدود است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که اراضی واقع در دشت‌ها و رسوبات آبرفتی برای کشاورزی آبی و باغ‌داری و دشت‌سرها برای کشت دیم مناسب‌ترند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ارزیابی توان اکولوژیک سرزمین در استان گلستان به منظور توسعۀ کاربری‌های کشاورزی با رویکرد آمایش سرزمین

ارزیابی توان اکولوژیک تعیین می‌کند که هر یک از فعالیت‌های انسانی در کدام پهنه از سرزمین قابل انجام دادن است و بالعکس در هر یک از پهنه‌ها چه فعالیت‌هایی قابل انجام دادن نیست یا انجام دادن آن صرفة اقتصادی به دنبال ندارد یا مخرب پایداری محیطی است. هدف از این پژوهش ارزیابی توان اکولوژیک سرزمین در استان گلستان، به منظور توسعة کشاورزی (کشت گندم)، با رویکرد آمایش سرزمین و بررسی عوامل مؤثر بر توان اکول...

متن کامل

ارزیابی تناسب کاربری اراضی از طریق مدل توان اکولوژیک در استان اردبیل با هدف آمایش سرزمین

آمایش سرزمین و استفاده صحیح و متناسب با ویژگی­های محیطی از منابع و داده­های طبیعی در سطح منطقه و کشور، از اصول اوّلیه و مهم توسعه پایدار به شمار می­آید. در استان اردبیل نحوه استفاده از سرزمین، مخصوصاً در اراضی زیرکشت، بر اساس توان اکولوژیک صورت نمی­گیرد. بنابراین، این مقاله بر آن است تا مقایسه­ای بین کاربری اراضی موجود و توان اکولوژیک در استان انجام دهد. در این بررسی نقشه کاربری اراضی از تصاویر م...

متن کامل

تعادل بخشی در نظام شهری استان لرستان با رویکرد آمایش سرزمین

توزیع فضایی جمعیت در کشورهای جهان بخصوص در کشورهای در حال توسعه، عدم تعادل در شبکه استقرار جمعیت و بهره‌برداری از منابع سرزمینی را نشان می‌دهد. در دهه‌های اخیر این عدم تعادل شدت بیش‌تری یافته است و کشور‌های مختلف هریک به فراخور حال خود راه حل‌هایی در جهت تعادل سازی شبکه شهری برگزیده و به دنبال خطوطی برای توسعه آتی خود هستند. در ایران نظیر بسیاری از کشورهای در حال توسعه، شبکه شهری در دهه­های اخی...

متن کامل

مطالعۀ سیاست‌های اقتصادی ایران با رویکرد آمایش سرزمین (مطالعۀ موردی: برنامه‌های چهارم و پنجم توسعۀ کشور)

سیاست‌های کلان اقتصادی باید در تناسب با نیازهای محلی، قابلیت‌ها و ویژگی‌های منطقه‌ای اتخاذ شوند. در‌غیر این‌صورت، زمینۀ توزیع نامناسب جمعیت، امکانات، تسهیلات و فعالیت‌ها، نبود تعادل فضایی، تراکم فعالیت‌ها در یک منطقه، قطب‌بندی فضایی و گسترش نابرابری اجتماعی و اقتصادی را فراهم می­آورند و به‌عنوان مانعی در مسیر توسعة کشور عمل می‌کنند. در مقالۀ حاضر، با تمرکز بر دو عنصر «فضا» و «فعالیت‌های اقتصادی...

متن کامل

ارزیابی تناسب کاربری اراضی از طریق مدل توان اکولوژیک در استان اردبیل با هدف آمایش سرزمین

آمایش سرزمین و استفاده صحیح و متناسب با ویژگی­های محیطی از منابع و داده­های طبیعی در سطح منطقه و کشور، از اصول اوّلیه و مهم توسعه پایدار به شمار می­آید. در استان اردبیل نحوه استفاده از سرزمین، مخصوصاً در اراضی زیرکشت، بر اساس توان اکولوژیک صورت نمی­گیرد. بنابراین، این مقاله بر آن است تا مقایسه­ای بین کاربری اراضی موجود و توان اکولوژیک در استان انجام دهد. در این بررسی نقشه کاربری اراضی از تصاویر م...

متن کامل

ارزیابی تناسب اراضی به منظور توسعه‌ی شهری با رویکرد آمایش سرزمین مطالعه موردی: شهرستان اهواز

توسعه‌ی پایدار شهری، گونه‌ای از توسعه‌ی شهری است که می‌تواند استمرار داشته باشد بدون این که موجب تخریب منابع و نظام‌هایی شود که به آن‌ها وابسته است. افزایش روزافزون جمعیّت شهرنشین و در پی آن رشد شهرها، توجه به چگونگی کنترل توسعه‌ی شهرها با برنامه و حرکت در راستای اصول توسعه‌ی پایدار را الزامی می‌کند. در واقع توسعه‌ی مناسب شهری هنگامی محقق می‌شود که سرزمین به تناسب قابلیت‌های آن به کار گرفته شود....

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 12  شماره 2

صفحات  331- 357

تاریخ انتشار 2020-09-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023