تنوع مورفولوژی و قدرت بیماری‌زایی جدایه‌های مختلف Cryphonectria parasitica عامل بیماری سوختگی شاه‌بلوط در استان گیلان

استان گیلان یکی از معدود رویشگاههای طبیعی درختان شاه‌بلوط در ایران است و حفظ این ذخیره ژنتیکی، دارای اهمیت بسزایی می‌باشد. روی درختان شاه‌بلوط مناطق جنگلی شفت، رضوانشهر و لاهیجان (استان گیلان)، خشکیدگی شاخه و زوال درختان شاه‌بلوط مشاهده شد. پس از نمونه برداری‌های متعدد و انجام بررسی‌های مورفولوژیک و بیماری‌زایی، گونه  Cryphonectria parasitica به عنوان عامل بیماری سوختگی درختان شاه‌بلوط، شناسایی گردید. از میان 120 جدایه به دست آمده، 15 جدایه از قارچ C. parasitica، که نشانه‌هایی از احتمال آلودگی به ویروس‌های قارچی در برخی از آنها دیده می‌شد، از لحاظ خصوصیات پرگنه، تولید آنزیم لاکاز، توانایی پوساندن میوه سیب، بیماری‌زایی روی سرشاخه‌های بریده و پاجوش‌های طبیعی، مورد بررسی بیشتر قرار گرفتند. جدایه‌های مورد بررسی از نظر خصوصیات فوق تفاوتهایی را با هم نشان دادند. میزان رشد خطی پرگنه در جدایه‌های مختلف روی محیط PDAmt در دمای C º 25 و تاریکی پس از 7 روز30-87 میلی‌متر بود. رنگ پرگنه روی محیط PDAmt از زرد مایل به نارنجی، نارنجی مایل به قهوه‌ای تا سفید متفاوت بود. میزان تولید آنزیم لاکاز و واکنش جدایه‌های مختلف در دمای C º 22 و تاریکی پس از 7 روز روی محیط TAM متفاوت بود. آزمون‌های قدرت بیماری‌زایی جدایه‌ها روی میوه سیب، سرشاخه‌های بریده و پاجوش‌های شاه‌بلوط در شرایط آزمایشگاه و طبیعت تفاوتهای معنی‌داری برای برخی جدایه‌ها نشان دادند. بر اساس نتایج حاصل از بررسی‌های مورفولوژیکی و آزمون‌های بیماری‌زایی، سه جدایه در زمره‌ی جدایه‌های کم‌آزار (هیپوویرولانت) قرار گرفتند. این اولین گزارش از احتمال وجود جدایه‌های کم‌آزار این قارچ از ایران است که می‌توانند به منظور مهار بیولوژیک برای این بیماری در استان گیلان مورد توجه قرار گیرند.