تمثیل شیخ صنعان (روایت حال پیر از مسجد تا می خانه)
نویسنده
چکیده مقاله:
حکایت شیخ صنعان پرداختۀ عطار نیشابوری در مثنوی منطقالطیر، از جمله ماندگارترین جلوههای ادبیات تمثیلی کهن فارسی و مایۀ آفرینش شماری از اساسیترین بنمایههای غزل فارسی است. از این روی تا کنون بررسیهای فراوانی دربارۀ ریشهها و منشأهای تاریخی و ادبی این داستان و همچنین تأثیر آن در آثار سخنوران پس از عطار صورت گرفته است. بسیاری از پژوهشگران سیمای تاریخی شیخ صنعان را در شخصیتی به نام عبدالرزاق یمنی یا صنعانی بازجستهاند و «تحفهالملوک» منسوب به غزالی از آغازین آثاری دانسته شده که از این شخص سخن به میان آورده است. افزون بر این خاستگاه مضمون پرکاربرد «از مسجد به میخانه رفتن پیر» در غزلیات حافظ در همین حکایت دیده شده است. در این مقاله گذشته از شرح معانی متعدد مضمون یاد شده، چندین مضمون دیگر رایج در آثار غزلسرایان سدۀ ششم تا هشتم در پیوند با داستان شیخ صنعان بررسی شده است و البته نمونههایی از کابرد مضامین برشمرده پیش از روایت عطار در غزلیات سنایی مورد بررسی قرار گرفته است.
منابع مشابه
روایت کُردی داستان «شیخ صنعان» و مقایسۀ آن با روایت عطار نیشابوری
داستان شیخ صنعان از جمله داستانهایی است که در ادبیات ایران پیوسته مورد توجه بوده است و شاعرانی چون عطار آن را به نظم درآوردهاند. شاعران کُرد نیز چندین بار این داستان را ترجمه و بازآفرینی کردهاند که نمونۀ قابل توجه آن، منظومۀ «شیخ صنعان» به گویش گورانی از سرایندهای ناشناس است. از آنجا که تطبیق آثار ادبی در زبانهای مختلف یکی از راههای شناخت دقیق ویژگیهای فکری، فرهنگی، ذوقی و عاطفی اقوام ص...
متن کاملجریان زمان و انسجام برآمده از آن در روایت شیخ صنعان عطار
زمان در مقام عنصر روایی و یکی از عوامل تثبیت فرم میتواند با دلالتهایی ضمنی به پیوندی «زیباییشناختی- اندیشگانی» منجر شده؛ متن را به انسجام مضاعف برساند. برغم اینکه بسیاری از متنهای تعلیمی کلاسیک با نوعی نتیجه محوری تولید گردیده و کمتر به دلالتپردازی غیر مستقیم با عناصر روایی پرداخته شده است؛ در برخی از روایتهای داستانی آن عصر، همچون تمثیل شیخ صنعان عطار، نسبتی چشمگیر میان زمان توزیعی روای...
متن کاملشخصیتپردازی در داستان شیخ صنعان
عطار خالق حکایتهای تمثیلی فراوانی است که در منطق الطیر و آثار دیگر او دیده میشود. حکایت شیخ صنعان یکی از داستانهای زیبای تمثیلی است که حاوی مطالبی دربارهی سفر معنوی شیخی زاهد است که مریدان فراوانی زیر سایه او تربیت شدهاند، اما خود دچار خود بینی است و برای فرار از این ورطه نیاز به آزمونی سخت دارد. شخصیت پردازی یکی از عناصر مهم داستان است که به روشهای مختلفی انجام میشود. در این پژوهش با بر...
متن کاملشخصیتپردازی در داستان شیخ صنعان
عطار خالق حکایتهای تمثیلی فراوانی است که در منطق الطیر و آثار دیگر او دیده میشود. حکایت شیخ صنعان یکی از داستانهای زیبای تمثیلی است که حاوی مطالبی دربارهی سفر معنوی شیخی زاهد است که مریدان فراوانی زیر سایه او تربیت شدهاند، اما خود دچار خود بینی است و برای فرار از این ورطه نیاز به آزمونی سخت دارد. شخصیت پردازی یکی از عناصر مهم داستان است که به روشهای مختلفی انجام میشود. در این پژوهش با بر...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 7 شماره 25
صفحات 55- 72
تاریخ انتشار 2015-11-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023