تلفیق مدل‌سازی ریاضی و آماری ناهمواری برخان مطالعه موردی: ریگ چاه جام

تپه‌های برخانی در مناطقی مشاهده می‌شوند که قابلیت دسترسی باد به ماسه کم است و مسیر باد غالب در اکثر طول سال تقریباً ثابت است. یکی از رایج‌ترین چشم‌اندازهای بادی منطقه جنوبی کویر حاج علی قلی، تپه‌های برخانی هستند. در این پژوهش، تلاش شده است تا ویژگی‌های شکل‌شناسی برخان‌های مطالعاتی با استفاده از روش‌های مدل‌سازی ریاضی و آماری شکل آنها تشریح گردد. نتایج حاصل از این روش در بررسی شکل برخان و شناسایی نحوه رفتار آن اهمیت بسیار دارد. مدل‌سازی ریاضی شکل برخان‌ها از طریق شبیه‌سازی آنها در دستگاه مختصات و با استفاده از معادلات غیرخطی سهمی صورت گرفته، که در مجموع برای سهمی دامنه رو به باد برخان یک معادله و برای سهمی دامنه باد پناه معادله‌ای دیگر محاسبه گردیده است. با استفاده از روش مدل‌سازی آماری، نوع و شدت روابط بین مؤلفه‌های ریاضی و مورفولوژی برخان تعیین شده است که حاکی از تبعیت روابط موجود از رابطه توانی با حداکثر ضریب تبیین و کمترین میزان خطای برآورد نسبت به دیگر روابط است. تلفیق دو روش مذکور شالوده‌ای بنیادی برای شبیه‌سازی برخان در محیط‌های مجازی و آزمایشگاهی است و یکی از مهم‌ترین نتایج این پژوهش تبدیل دو روش مدل‌سازی ریاضی و آماری مورفولوژی برخان به یکدیگر است. فاصله کانونی از پارامترهای مهم سهمی‌های برخان است، که حالت‌های مختلف برخان‌ها را نسبت به یکدیگر بیان می‌کند. اگر فاصله کانونی برخان کاهش یابد، دهانه آن تنگ‌تر می‌شود و حالت واگرایی بازوهای برخان نیز کاهش می‌یابد. برخان‌هایی که فاصله کانونی بیشتری دارند، دارای پهنای عریض‌تر، ابعاد وسیع‌تر و حجم بیشتری هستند.