تفاوت‌های گفتار و نوشتار در آموزش مهارت گفتاری زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان

در مقالة حاضر، به جایگاه گونۀ گفتاری در آموزش زبان پرداخته شده و رویکردهای آموزش سنتی و جدید در این حوزه معرفی گردیده است. آنگاه وضعیت آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان، در سطوح ابتدایی تا پیشرفته، و نقش مهارت گفتاری بررسی و بر اهمیت تفاوت‌های گفتار و نوشتار در روند یادگیری تأکید شده است. بخش پایانی مقاله حاوی دسته‌بندی و توضیح پرکاربردترین تفاوت‌های واجی، صرفی و نحوی فارسی گفتاری با فارسی نوشتاری از نظر تدریس به غیر فارسی‌زبانان است. داده‌های مقاله عمدتاً از دو طرح پژوهشی زبان فارسی (صفارمقدم، 1386) و فارسی گفتاری (صفارمقدم، 1391)، که در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به انجام رسیده و از مجموعه‌های آموزشی عمده به شمار می‌آیند، گرفته شده و، ضمن استفاده از منابع کتاب‌خانه‌ای، بر اساس تجربۀ نگارنده، تنظیم و تدوین گردیده‌اند. با توجه به محدودیت مدرسان غیر ایرانی و بسیاری از استادان ایرانی به لحاظ تخصص زبان‌شناسی، کوشش شده است که از پیچیدگی بیان و کاربرد اصطلاحات تخصصی در حد امکان احتراز گردد. محتوای مقاله بخشی جدایی‌ناپذیر از هر برنامۀ آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان، که با هدف یادگیری مهارت گفتاری طراحی گردیده، محسوب می‌شود. از این‌رو، تسهیل در آموزش زبان فارسی و، درنهایت، کمک به ارتقای سطح و جایگاه فرهنگی ایران در دانشگاه‌ها و مراکز علمی خارج از کشور از نتایج آن است.