تغییرات فصلی الگوی مکانی تاج‌بارش تودۀ طبیعی راش خالص با استفاده از روش زمین‌آمار (مطالعۀ موردی: جنگل خیرود- بهاربن)

نویسندگان

  • عاطفه دژبان دانشجوی دکتری جنگلشناسی و اکولوژی جنگل، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
  • پدرام عطارد گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
چکیده مقاله:

به اهمیت اکولوژیک تغییرات مکانی تاج‌بارش به‌عنوان یکی از اجزای اصلی چرخۀ هیدرولوژیکی در اکوسیستم‌های جنگلی، کمتر توجه شده است. در این مطالعه به‌منظور تعیین تغییرپذیری مکانی تاج‌بارش در فصول برگدار در تودۀ طبیعی راش خالص (Fagus orientalis L.) از روش زمین‌آمار استفاده شد. نمونه‌برداری‌ها طی سال‌های 1395 و 1396 انجام پذیرفت و به‌منظور اندازه‌گیری تاج‌بارش، 122 جمع‌آوری‌کنندۀ دستی به‌صورت طرح تصادفی طبقه‌بندی‌شده به‌همراه نقاطی با فواصل کوتاه در سطح توده قرار گرفت. تحلیل تغییرنما نشان داد که تاج‌بارش در زیر تودۀ راش خالص پیوستگی و ساختار مکانی قوی در هر سه فصل بهار، تابستان و پاییز دارد. مدل‌های سقف‌دار کروی بر واریوگرام‌های تجربی برای تاج‌بارش دو فصل تابستان و پاییز و مدل نمایی برای فصل بهار به‌عنوان مناسب‌ترین مدل برازش داده شدند. محدودۀ پیوستگی مکانی تاج‌بارش برای فصل‌های بهار، تابستان و پاییز به‌ترتیب 2، 8 و 7 متر مشاهده شد. نقاط لکه‌های داغ تاج‌بارش در فصل تابستان بیشترین (10) و در بهار کمترین (6) تعداد برآورد شد. از دلایل بیشتر بودن پیوستگی مکانی تاج‌بارش در فصل تابستان می‌توان به توسعۀ کامل تاج‌پوشش و شاخص سطح برگ بیشتر (6 مترمربع/ مترمربع) نسبت به فصل‌های بهار (5/4 مترمربع/ مترمربع) و پاییز (5 مترمربع/ مترمربع) اشاره کرد و مقدار باران که متأثر از اندازه، تعداد و شکل قرارگیری برگ‌ها به سطح جنگل می‌رسد و سبب افزایش لکه‌های داغ می‌شود. بنابراین تغییرات پیوستگی الگوی مکانی تاج‌بارش در طی فصل‌های متوالی را می‌توان به‌دلیل تغییر شرایط آب‌وهوایی، تاج‌پوشش و تغییر ویژگی‌های باران دانست. این پژوهش با استفاده از روش زمین‌آمار نقشۀ تغییرات مکانی تاج‌بارش تحت تأثیر تغییر فصول سال و استفاده از آن به‌عنوان الگویی از تغییر رفتار باران در زیر تاج‌پوشش یک تودۀ طبیعی راش را به‌خوبی نشان داد. درک الگوهای مکانی تاج‌بارش به مدیران جنگل در مدیریت بهینۀ توده‌های جنگلی با در نظر گرفتن فرایندهای هیدرولوژیک و تنظیم ورودی آب به خاک کمک خواهد کرد. نتایج این مطالعه به پژوهشگران آینده کمک خواهد کرد که راهبردهای نمونه‌برداری مناسبی به‌منظور تعیین تغییرات مکانی تاج‌بارش با استفاده از روش زمین‌آمار در توده‌های طبیعی راش در شرایط آب‌و‌هوایی مشابه طراحی کنند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی الگوی مکانی لکه¬های زادآوری در جنگل¬های طبیعی راش(Fagus orientalis Lipsky) (مطالعۀ موردی: بخش گرازبن، جنگل خیرود)

فرایندهای طبیعی و فعالیت‌های انسان، به‌طور مداوم سبب دگرگونی سیمای جنگل‌ها می‌شوند. لکه‌های زادآوری، از عوامل تغییر و تحولات در سیمای جنگل‌ها هستند. آگاهی از الگوی مکانی و تحلیل ساختاری لکه‌های زادآوری در مدیریت پایدار جنگل‌ها ضروری است. با این هدف، بخش گرازبن از جنگل ‌خیرود برای بررسی انتخاب و نقشۀ کلیۀ لکه‌های زادآوری موجود در آن تهیه شد. در این تحقیق از آنالیز سنجه‌های سیمای سرزمین در ترکیب ...

متن کامل

بررسی الگوی مکانی لکه های زادآوری در جنگل های طبیعی راش(fagus orientalis lipsky) (مطالعۀ موردی: بخش گرازبن، جنگل خیرود)

فرایندهای طبیعی و فعالیت های انسان، به طور مداوم سبب دگرگونی سیمای جنگل ها می شوند. لکه های زادآوری، از عوامل تغییر و تحولات در سیمای جنگل ها هستند. آگاهی از الگوی مکانی و تحلیل ساختاری لکه های زادآوری در مدیریت پایدار جنگل ها ضروری است. با این هدف، بخش گرازبن از جنگل خیرود برای بررسی انتخاب و نقشۀ کلیۀ لکه های زادآوری موجود در آن تهیه شد. در این تحقیق از آنالیز سنجه های سیمای سرزمین در ترکیب ب...

متن کامل

توزیع مجدد باران در توده¬های خالص بلندمازو و راش شرقی جنگل¬های خزری (مطالعۀ موردی: جنگل خیرود)

این پژوهش با هدف تعیین مقادیر اجزای بارندگی (داربارش، ساقاب و باران‌ربایی) در دو تودۀ جنگلی خالص از گونه‌های بلندمازو (Quercus castaneifolia C.A.M) و راش شرقی (Fagus orientalis Lipsky) در جنگل آموزشی-پژوهشی دانشگاه تهران (جنگل خیرود) اجرا شد. مقدار بارندگی کل با استفاده از سه عدد جمع‌آوری‌کنندۀ باران، که در نزدیک‌ترین فضای باز نسبت به پلات‌های مورد تحقیق قرار گرفته بو...

متن کامل

مطالعۀ شاخص‌های مهم اندازه‌ای تودۀ همسال ون آمیخته (مطالعۀ موردی: بخش چلیر جنگل خیرود)

به‌دست آوردن مشخصات اندازه‌ای درختان به‌منظور تعیین حجم یا سایر مشخصه‌های آماری و ایجاد روابط ریاضی-آماری بین این مشخصه‌ها، به­منظور مدیریت جنگل امری مهم و ضروری است. در بخش چلیر جنگل آموزشی پژوهشی خیرود مشخصه‌های قطر برابرسینه و ارتفاع کل 529 اصله درخت موجود در یک تودۀ تقریباً همسال ون در سال‌های 1384 و 1391 اندازه‌گیری و تجزیه ‌وتحلیل شدند. نتایج نشان می‌دهد که بین مشخصه‌های قطر برابرسینه و ار...

متن کامل

بررسی ساختار مکانی راش و بلوط در یک جنگل آمیخته (مطالعه موردی: بخش گرازبن جنگل خیرود)

برای کسب اطلاعات مربوط به تنوع زیستی و به‌منظور مدیریت صحیح جنگل به شاخص‌هایی نیاز است که بتوانند با صرف کم‌ترین هزینه و زمان اطلاعات کافی را در رابطه با وضعیت فعلی ساختار جنگل و تغییرات آن ارایه دهند. در این پژوهش، ضمن معرفی برخی از شاخص‌های ساختار مکانی، ساختار گونه‌های راش و بلوط در بخش گرازبن جنگل خیرود مورد بررسی قرار گرفت. شاخص‌های به‌کار رفته در این پژوهش عبارتند از شاخص زاویه یکنواخت، ش...

متن کامل

بررسی الگوی پراکنش مکانی درختان و ساختار در راشستان‌های طبیعی شمال ایران (مطالعۀ موردی: بخش گرازبن جنگل خیرود)

راشستان‌ها، در حد ارتفاعی میان‌بند، مهم‌ترین جنگل‌های طبیعی و صنعتی رویش‌گاه‌های خزری را تشکیل می‌دهند و منبع مهم تولید چوب و سایر خدمات جنگلی‌اند. یکی از خصوصیات مهم جوامع جنگلی الگوی مکانی درختان است. فرایندهای اکولوژیک در اکوسیستم‌های جنگلی به‌طور مستقیم از الگوی مکانی درختان تأثیر می‌‌پذیرد. هدف از این مطالعه بررسی ساختار و الگوی مکانی درختان در راشستان‌های طبیعی راش است. به این منظور، پارس...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 11  شماره 1

صفحات  13- 28

تاریخ انتشار 2019-05-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023