تعیین مؤلفه‌های تاب‌آوری کالبدی در بافت مسکونی شهر بجنورد با استفاده از خودهمبستگی فضایی موران

         امروزه عمدتاً شهرها و جوامع سکونت‌گاهی در مکان‌هایی ایجاد یا بنا شده‌اند که به لحاظ مخاطرات طبیعی در معرض وقوع انواع سوانح طبیعی و یا به دلیل پیشرفت‌های تکنولوژی در معرض انواع سوانح انسان‌ساخت هستند از این­رو یکی از مهم‌ترین الزامات پرداختن به مسائل کالبدی بافت­های مسکونی در شهرها و تبیین مفهوم تاب‌آوری و به تبع آن مقاوم­سازی این بافت‌ها در مواجهه با حوادث و مخاطرات احتمالی است. قلمرو مطالعه حاضر بافت مسکونی شهر بجنورد است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش­شناسی توصیفی ـ تحلیلی مبتنی بر رویکرد مطالعات کالبدی- سازه­ای است. برای دستیابی به اهداف تحقیق شاخص­های منتخب اسکلت ساختمان، جنس مصالح، تعداد طبقات، دانه­بندی، قدمت ساختمان و کیفیت ابنیه استخراج شد. برای کشف روند الگوها از ابزار رگرسیون و برای وزن دهی به لایه­ها در داده­های فضایی از روش خودهمبستگی فضایی ابزار موجود در نرم‌افزار Geoda استفاده شد. برای تعیین نوع توزیع تاب­آوری کالبدی (خوشه­ای، تصادفی و پراکنده) از ابزار Moran’s I استفاده شده است. همچنین برای بررسی توزیع فضایی اولویت­بندی تاب­آوری بافت مسکونی از روش خودهمبستگی فضایی موران در نرم‌افزار ArcGIS استفاده شده است. نتایج مکانی در پژوهش حاضر نشان می­دهد که 2235783 مترمربع یعنی 45/28 درصد از کل مساحت که تعداد 10187 بلوک ساختمانی را در بر می­گیرد در بازه تاب­آوری نسبتاً کم تا خیلی کم قرار دارند و 3513732 مترمربع یعنی 70/44 درصد از کل مساحت که تعداد 15269 بلوک ساختمانی را در بر می­گیرد در بازه تاب­آوری متوسط قرار دارد که نیازمند برنامه­ریزی هرچه سریع­تر برای این قسمت­ها از بافت است. در پایان بر مبنای یافته­های پژوهش و در چارچوب 6 مؤلفه­ی منتخب، پیشنهادهایی برای تاب­آور نمودن بافت مسکونی شهر بجنورد در بعد کالبدی ارائه شد.