تعیین سهم و شناسایی برخی از اثرات متغیرهای فیزیکی و شیمیایی خاک بر پراکنش گیاهان دارویی زیست بوم البرز مرکزی (مطالعه مورد: منطقه ملرد، سوادکوه)

   امروزه یکی از زمینه­های مهم در حوزه گیاهان دارویی، شناسایی نیازهای اکولوژیکی گونه­های مختلف و عوامل محیطی موثر در استقرار گونه­های گیاهی است. در بین عوامل محیطی مختلف، متغیرهای فیزیکی و شیمیایی خاک دارای نقش بسزایی هستند. از این­رو، هدف از انجام این تحقیق بررسی اثر عوامل ادافیکی بر پراکنش گیاهان دارویی با بهره­گیری از آنالیز آماری چند متغیره است. نمونه­برداری تاج پوشش 22 گونه گیاهی دارویی در 200 پلات یک مترمربعی برروی 40 ترانسکت 50 متری با استفاده از روش تصادفی- سیستماتیک صورت پذیرفت. همچنین بر روی هر ترانسکت، یک نمونه خاک مرکب از عمق 0 تا 30 سانتی­متر برداشت و در آزمایشگاه، 11 متغیر فیزیکی و شیمیایی خاک اندازه­گیری شدند. با انجام آنالیز DCA معنی­داری اثر عوامل ادافیکی در سطح یک درصد سنجیده شد و با انجام آنالیز CCA اثرات این متغیرها بر پراکنش گیاهان دارویی تعیین شد. نتایج نشان داد تمامی گونه­ها، تحت تاثیر این متغیرها قرار دارند. نتایج این آنالیز نشان داد که عامل فیزیکی بافت خاک به­ویژه میزان شن و رس نقش بیشتری در تشریح تغییرات پراکنش گیاهان دارویی دارند. در بین خصوصیات شیمیایی نیز اسیدیته، میزان هدایت الکتریکی، میزان کلسیم و منیزیم نقش بیشتری بر پراکنش گیاهان دارویی ایفا نمودند. در نهایت با انجام آنالیز CCA جزئی سهم مجموع خصوصیات شیمیایی خاک در تغییرات پراکنش گیاهان دارویی 1/62 درصد و سهم مجموع خصوصیات فیزیکی خاک 8/32 درصد  برآورد گردید. با توجه به تغییرپذیری نسبتاٌ کم ذاتی خصوصیات فیزیکی در برابر عملیات مدیریتی و همچنین توجیه مقدار زیاد تغییرات پراکنش گیاهان دارویی توسط پارامترهای شیمیایی به­نظر می­رسد اعمال مدیریت بر خصوصیات شیمیایی خاک بتواند نیل به افزایش تولید رویشگاههای گیاهان دارویی میسرتر و سهل­تر بنماید.