تعیین آسیب‌پذیری بوم‌شناختی مجموعة حفاظت‌شدة توران با ترکیب روش‌های ماتریس آثار متقابل، فرایند تحلیل سلسله ‌مراتبی و فرایند تحلیل توسعه‌ای

آسیب‌پذیری بوم‌شناسی اصطلاحی عمومی است که می‌تواند در سطوح سلسله مراتبی مختلفی (جانداران، جمعیت، اجتماع، اکوسیستم و سیمای سرزمین) به کار رود. ارزیابی آسیب‌پذیری بوم‌شناختی در علوم محیطی از جمله در ارزیابی آثار و ریسک و پایش محیط‌زیست کاربردهای فراوانی دارد و از این لحاظ حائز اهمیت است. همچنین، آسیب‌پذیری بوم‌شناختی می‌تواند به‌منزلة شاخصی برای ارزیابی کیفیت محیط‌زیست در نظر گرفته شود. ابتدا ماتریس آثار متقابل به منظور تحلیل سیستم ادراکی محیط‌زیست تشکیل شد. سپس، از طریق مقایسۀ درجۀ اهمیت عوامل اکولوژیکی با هم، جدول مربوط به فرایند تحلیل سلسله مراتبی لایه‌های عوامل اکولوژیکی برای تعیین ارجحیت لایه‌ها نسبت به هم تشکیل شد. بر اساس روش تحلیل توسعه‌ای نیز فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی برای وزن‌دهی به طبقات هر یک از لایه‌ها انجام گرفت. مهم‌ترین عاملی که در میزان آسیب‌پذیری اکولوژیک منطقه با استفاده از ماتریس اثر متقابل و روش AHP به دست آمد، فرسایش‌پذیری سنگ مادر بود که روی عوامل دیگر همچون عمق خاک، فرسایش بادی و آبی و عواملی از این قبیل، تأثیر بسزایی دارد. پس از استنتاج درجۀ ارجحیت طبقات و اهمیت لایه‌ها، امتیازات به‌دست‌آمده در نقشه‌های سامانة اطلاعات جغرافیایی اعمال و با استفاده از روش روی هم‌اندازی موزون نقشۀ آسیب‌پذیری بوم‌شناختی منطقه تهیه شد. با توجه به نقشة آسیب‌پذیری، نواحی غربی نسبت به دیگر قسمت‌های منطقه نقاط آسیب‌پذیری بیشتری دارند که لزوم توجه بیشتر به این مناطق را در طرح‌های مدیریتی نشان می‌دهد.