تخمین رسوب‌دهی شبکه جاده جنگلی با استفاده از مدل تحویل رسوب و سامانه اطلاعات مکانی

زمینه و هدف: جاده­های جنگلی از مهم‌ترین واحد­های مدیریتی جنگل محسوب می­شوند که در حمل و نقل چوب و استفاده از سایر خدمات جنگل مانند شکار، توریسم و غیره نقش ویژه­ای را ایفا می­کنند. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ناشی از جاده­سازی در جنگل، به ویژه در صورت عدم رعایت اصول جاده­سازی، ایجاد و افزایش اشکال مختلف فرسایش در اطراف جاده­ و بالطبع رسوب­زایی در اثر از بین بردن پوشش گیاهی، تخریب ساختمان خاک، افزایش سرعت رواناب و ناپایدار کردن شیب دامنه است. روش بررسی: در این تحقیق، رسوب ناشی از جاده­های جنگلی موجود در بخشی از جنگل آموزشی و پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس، با استفاده از مدل تحویل رسوب و در محیط GIS تخمین زده شد. عوامل موثر بر فرسایش در این مدل شامل زمین­شناسی، جاده، شیب، بارندگی، پوشش گیاهی و شبکه آب‌راهه می­باشند. یافته ها: فرسایش تولیدی از این شبکه جاده بدون در نظر گرفتن میزان تحویل رسوب در حدود 4/1576 تن در سال تخمین زده شد. با درنظر گرفتن میزان تحویل رسوب بر اساس فاصله از آب‌راهه، رسوب‌دهی از شبکه جاده در حدود 7/140 تن در سال به دست آمد. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد سهم رسوب تولیدی جاده­ها در حدود 33/1 درصد رسوب خروجی حوضه است، در حالی که این جاده­ها تنها 017/0 درصد از سطح حوزه آب‌خیز را شامل می شوند.