تحول مفهوم مردم، از رعیت تا جمعیت؛ نخستین گام‌ها در راستای جهانی شدن در عصر قاجار
نویسندگان: ثبت نشده
چکیده مقاله:
در این مقاله به بررسیِ تحول در نسبت میان حاکمان و مردم در ایران می‌پردازیم. پیش از سدۀ نوزدهم میلادی، مراودۀ اخلاقی مبتنی بر عدل، غالب‌ترین خصلت عرصۀ سیاست و حکمرانیِ ایرانی بود؛از این منظر، مردم حکومت‌شده‌گانی‌اند که هویت‌یابیِ سیاسیِ آنان تنها در دایرۀ کردار شاهان یا حکومت‌گران امکان‌پذیر می‌شد. کنش سیاسی کنشی صرفاً شاهانه و به تبع عادلانه بود و مردم در منزلت رعیّت، صرفاً موضوع کردارهای حاکمان خود بودند؛در این جهان‌بینیِ سیاسی، شاه راعیِ اعظم است که لطف خود را همچون رسالتی اخلاقی که ذیل لطف و ارادۀ اخلاقی خداوند قرار دارد، بر رعیّت اِعمال می‌کند. این، نگاهِ غالب در سنت نظری و عملیِ اجتماعی و سیاسیِ ایران بود. در طول سده‌ی 13ق/ 19م، گونه‌ای دیگر از اِعمال قدرت به‌تدریج نمایان شد که متأثر از تحولاتِ نوین مغرب‌زمین، اسلوب حکومت‌گریِ ایرانی را نسبتاً (مسامحتاً) دستخوش تغییر ساخت. تغییری که نسبت میان حاکم و مردم را وارونه کرد و دربردارنده‌ی نگاهی شد که متضمن مشارکت و مداخلتِ رعیّت در مقام مردم یا جمعیت (اگر نگوییم شهروند) شد.
منابع مشابه
تحول مفهوم شهروندی در فرایند جهانی شدن
جهانی شدن با هدف قرار دادن نهاد شهروندی که به مثابه گرانیگاه زیست ملی به شمار میآید، موجب جابجایی این گرانیگاه شده به طوری که در قرن 21 زیست نوینی به نام زیست جهانشمول در حال ظهور است. زیست جهانشمول، زیستی است که در پر توان تنها تعهدات ومسوولیتها و حقوق ملی و سرزمینی ارزش پیدا نمیکنند، بلکه انسان به این درجه از آگاهی ارتقا مییابد که در برابر ارزشها و آموزههای انسانی که فراملی بوده، مسوولی...
متن کاملتحول منازعه سیاسی داخلی؛ از «عصر دولت - ملت» تا «عصر جهانی شدن»
منازعهء سیاسی داخلی طی سده‌های اخیر در دو مرحله،دچار تحولات الگویی مهمی شده است.این تحولات بیش از هرچیز متأثر از دگرگونی‌هایی بوده که در گسترهء سیاست داخلی روی داده است.در مرحله نخست که از سدهء هجدهم میلادی آغاز شد،در اثرژ فرآیندهایی نظیر«ملی شدن»و«توده‌ای شدن»سیاست داخلی(که با شکل‌گیری مرزهای ملی و بسط عرصهء سیاست داخلی به سطح گروه‌بندی‌های بزرگ ملی و اقشار و گروههای مختلف اجتماعی همراه بو...
متن کاملجهانی شدن و تحول مفهوم جغرافیا
جهانی شدن در حال اتفاق و پیشروی به سوی آینده‌ای مبهم است. در ارتباط با تأثیر این فرایند بر فضای جغرافیایی دیدگاه‌های متناقضی وجود دارد؛ گرچه برخی سعی در اثبات اهمیت جغرافیا و ماندگاری و تأثیر آن در زندگی اجتماعی دارند ولی به زعم عده‌ای دیگر آینده‌ای روشن برای علم جغرافیا و مفهوم سرزمین وجود ندارد. بی‌مکان شدن جریان‌ها، غیر سرزمینی شدن نهادها، سازمان‌ها و شرکت‌ها نوید رسیدن نوع جدیدی از روابط ...
متن کاملتحول مفهوم شهروندی در فرایند جهانی شدن
جهانی شدن با هدف قرار دادن نهاد شهروندی که به مثابه گرانیگاه زیست ملی به شمار میآید، موجب جابجایی این گرانیگاه شده به طوری که در قرن 21 زیست نوینی به نام زیست جهانشمول در حال ظهور است. زیست جهانشمول، زیستی است که در پر توان تنها تعهدات ومسوولیتها و حقوق ملی و سرزمینی ارزش پیدا نمیکنند، بلکه انسان به این درجه از آگاهی ارتقا مییابد که در برابر ارزشها و آموزههای انسانی که فراملی بوده، مسوولی...
متن کاملجهانی شدن ، فرانوگرایی و تحول در مفهوم توسعه ی سیاسی
جهانی شدن، فراتر از یک اصطلاح، فرایندی است که در آن توسعه ی دانش و فناوری های تولیدی و اطلاعاتی بسیاری از مفاهیم و پدیده های زندگی را متحول نموده و با برداشتی متفاوت رو به رو ساخته است. روابط همواره دستخوش تغییر قدرت دوباره دگرگون شده و به گونه‌ای متفاوت شکل گرفته‌اند، سطوح و ابعاد توسعه هم دچار تداخل و تلفیق بسیار شده است. در جهانی شدن مفاهیم و الگوهای توسعه متفاوت، یا حتی متعارض با مفاهیم...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 6 شماره 18
صفحات 91- 124
تاریخ انتشار 2015-05-01
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023