تحمل به تنش شوری ژنوتیپ‌های پیشرفته گندم در شرایط کشت هیدروپونیک و مزرعه

به منظور بررسی تاثیر تنش شوری بر برخی صفات گندم، بیست ژنوتیپ پیشرفته در شرایط کنترل شده (کشت هیدرو پونیک) و مزرعه مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش مزرعه‌ای در ایستگاه تحقیقاتی بیرجند (امیرآباد) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در شرایط تنش شوری (شوری آب 9 و خاک 12 دسی‌زیمنس بر متر) و آزمایش کنترل شده در گلخانه شوری بخش تحقیقات غلات در شرایط کشت هیدروپونیک، در قالب آزمایش فاکتوریل در سه تکرار به صورت فاکتور A شامل دو سطح شوری (صفر به عنوان شاهد و 12دسی‌زیمنس برمتر نمک کلرید سدیم) و فاکتور B شامل بیست ژنوتیپ انجام شد. نتایج تجزیه واریانس در مزرعه نشان دادکه اثر ژنوتیپ‌ بر صفات عملکرد دانه، تعداد روز تا سنبله رفتن و رسیدن، طول سنبله و ‌پدانکل، تعداد و وزن دانه در سنبله، وزن هزاردانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص ‌برداشت معنی‌دار بود. ژنوتیپ‌ شماره 18(1-66-22//PBW154/3/HALT) با داشتن بیشترین مقدار عملکرد‌ دانه وعملکرد بیولوژیک به عنوان ژنوتیپ متحمل و ژنوتیپ‌ شماره 12 (Bow"s"/Vee"s"//1-60-3/3/Cocoraque 75/4/Inia ) به عنوان ژنوتیپ‌ حساس به شوری در شرایط مزرعه تعیین شدند. نتایج به دست آمده در شرایط کنترل شده حاکی از وجود اختلاف معنی‌دار بین ژنوتیپ‌ها و تاثیر معنی‌دار تنش شوری بر صفات ارتفاع بوته، طول، عرض و سطح برگ، وزن خشک ریشه و اندام‌های هوایی و محتوای کلروفیل بود. اثر متقابل ژنوتیپ و شوری نیز برای برخی صفات معنی‌دار بود. در آزمایش هیدروپونیک، ژنوتیپ‌های شماره 4، 5، 14، 17 و 18 با داشتن مقادیر بالایی از عملکرد بیولوژیک و محتوای کلروفیل در مقایسه با ارقام شاهد، به عنوان ژنوتیپ‌های برتر و متحمل و ژنوتیپ‌ شماره 12 به عنوان ژنوتیپ‌ حساس شناسایی شدند که با نتایج مزرعه همخوانی نسبی داشت.