تحلیل گفتمان انتقادی کتاب فارسی امروز برای دانشجویان خارجی بر اساس چارچوب تحلیلی ون دایک و ون لیوون

انتخاب کتاب درسی مناسب نقش بسزایی در فرایند آموزش زبان به‌ویژه آموزش زبان دوم دارد. برای انتخاب کتاب درسی می‌توان به شیوه‌های مختلفی اقدام کرد. در این میان رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی در سال‌های اخیر بسیار مورد استفاده تحلیل‌گران قرار گرفته است. در این روش به بررسی متون آموزشی پرداخته می‌شود تا دست‌اندرکاران امر آموزش در دست‌یابی به ایدئولوژی‌های استفاده شده در این کتاب‌ها بهتر یاری شوند. پژوهش حاضر نیز، در همین راستا، جلد دوم کتاب فارسی امروز برای دانشجویان خارجی را مورد بررسی قرار داده است. در این تحقیق با استفاده از چارچوب ون لیوون (1996) ـ با کمی تغییر، که در مقاله یارمحمدی و سیف (1383) لحاظ شده است ـ و چارچوب ون دایک (2003) سعی شده است تا ایدئولوژی‌های موجود در متن‌های انتخاب شده به روشنی نشان داده شوند. به همین منظور با استفاده از این چارچوب‌ها ساختارهای گفتمان‌مدار در این کتاب مشخص شدند. از میان این ساختارها نویسنده بیشترین استفاده را از میزان جزئیات و سطح توصیف کرده که متعلق به چارچوب ون دایک است. علت این فراوانی را می‌توان در این نکته یافت که کتاب حاضر برای زبان‌آموزان مبتدی تهیه و تدوین شده است و به همین علت نویسنده تلاش کرده است تا از پیچیدگی‌ها و پنهان‌سازی‌ها پرهیز کند و تا حد امکان از جملاتی استفاده کند که دارای جزئیات و توصیفات مورد نظر باشند.