تحلیل کهن‌الگویی حکایت «جولاهه با مار» مرزبان‌‌نامه

نویسندگان

قاسم صحرائی دانشیار گروه ادبیات،دانشگاه لرستان

نوش‌‌آفرین کلانتر دانشجوی دکتری ادبیات،دانشگاه لرستان

چکیده مقاله:

ازنظر یونگ بین رؤیا، اساطیر، ادبیات، و به‌طور کلی هنر رابطۀ بسیار نزدیکی برقرار است. او از بازتافتن نمادهای اساطیری و صورت‌‌های ازلی در رؤیا و آفرینش‌‌های ادبی و هنری سخن گفت؛ زیرا صور مثالی در هنر و ادبیات هم خود را مانند رؤیا نشان می‌‌دهند. مرزبان‌‌نامه از متون نثر ادبیات کلاسیک ایران است که «صور مثالی» در آن، در قالب حکایت‌های‌‌ اخلاقی و اساطیری بروز کرده ‌‌است. در پژوهش حاضر، کهن‌الگوی‌‌های مهمی چون «خود»، «مادر مثالی»، «پیر دانا»، «ولادت مجدد»، «آنیما» و «پرسونا» در حکایت «جولاهه با مار» از باب هشتم مرزبان‌‌نامه، بررسی شد و نتیجه گرفته شد که مرد جولاهه، نماد «من» یا «پرسونا» است که از طریق همسرش، که نماد نیمۀ مادینۀ ناخودآگاه (آنیمای) اوست، به‌سوی «خودشناسی» سوق داده می‌‌شود و با راهنمایی مار (نماد «پیر فرزانه») به شناخت خود و «فردیت» می‌‌رسد. محتوای خواب‌‌های پادشاه، بیان‌گر تضاد و ناسازگاری عناصر روان مرد ازجمله «سایه» و «پرسونا» است که با فراخوان خود و راهنمایی «پیر»، به سازگاری و تکامل منجر می‌‌شود. درکل، حکایت «جولاهه با مار» بیان‌گر نوعی فرایند «فردیت» و تجلی منویات پنهان ناخودآگاه جمعی است که در مرزبان‌‌نامه، به‌صورت ناخودآگاه نمایان شده‌‌است.

متن کامل

منابع مشابه

تحلیل کهن الگویی حکایت «جولاهه با مار» مرزبان نامه

ازنظر یونگ بین رؤیا، اساطیر، ادبیات، و به طور کلی هنر رابطۀ بسیار نزدیکی برقرار است. او از بازتافتن نمادهای اساطیری و صورت های ازلی در رؤیا و آفرینش های ادبی و هنری سخن گفت؛ زیرا صور مثالی در هنر و ادبیات هم خود را مانند رؤیا نشان می دهند. مرزبان نامه از متون نثر ادبیات کلاسیک ایران است که «صور مثالی» در آن، در قالب حکایت های اخلاقی و اساطیری بروز کرده است. در پژوهش حاضر، کهن الگوی های مهمی چون...

متن کامل

تحلیل تقابل طاووس و مار در داستان رستم و اسفندیار

در تراژدی رستم و اسفندیار، دو بیت آمده که نقش بسیار کلیدی و ساختاری در فهم داستان مورد نظر دارد. از آن‌جا که داستان یادشده، به طور مستقل یکی از شاه‌کارهای ادبیات فارسی به شمار می‌رود و یکی از شاخصه‌های شاه‌کاری آن به تجلی و حضور قطب‌های روبارو یا متقابل وابسته است؛ دو بیت مورد نظر، با چنین بافت و ساختاری، پیوندی معنادار و تنگاتنگ دارد. با جست و جویی که در میان کتاب‌ها، مقاله‌ها و جستارهای شاه‌ن...

متن کامل

تحلیل ساختارى حکایت دقوقى در مثنوى مولانا

در فایل اصل مقاله موجود است

متن کامل

تحلیل نظریه بینامتنیت در داستان مار و مرد سیمین دانشور

ادبیات موجودیتی زنده و پویا دارد و در مسیر پویش خود ناگزیر از اقتباس، ترکیب، تأثیر، تأثر و بازآفرینی است. بنابراین آثار ادبی با هم تعامل دارند و ناگزیر آفرینش هر متنی با تکیه بر میراث ادبی و متون قبل از آن، صورت می‌گیرد. کمتر اثری را می‌توان یافت که با متون دیگر ارتباط و یا حداقل نظری به آنها نداشته باشد. شعرا و نویسندگان، خود به این نکته اذعان داشته‌اند که مضامین و موضوعات گفتنی، قبل از ایشان ...

متن کامل

تحلیل بینامتنی داستان مار و مرد سیمین دانشور

مسأله ی اصلی این مقاله پیدا کردن و تحلیل پیوندها و ارتباط های بین ادبیات معاصر فارسی به ویژه داستان کوتاه فارسی که نوع ادبی جدیدی است و در پیشینه ادبی ایران به این شکل خاص وجود ندارد؛ با میراث عظیم ادبیات فارسی است. برای این منظور، یکی از داستان‌های کوتاه سیمین دانشور به نام «مار و مرد» انتخاب و بر اساس نظریه بینامتنیت بررسی و تحلیل شده است. روش این پژوهش، توصیفی - تحلیلی و چهارچوب نظری آن بر م...

متن کامل