تحلیل نقش روش زندگی طبقات اجتماعی در الگوی مسکن؛ نمونۀ موردی: خانه‌های اواخر دورۀ قاجار و اوایل پهلوی در اردبیل

نویسندگان

  • اسماعیل جهانی دولت آباد گروه معماری، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران؛ استادیار جامعه‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
  • علی اکبر حیدری گروه معماری، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران؛ استادیار معماری، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه یاسوج، ایران.
  • علی جوان فروزنده استادیار گروه معماری، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران.
  • پریسا محمدحسینی دانشجوی دکتری، گروه معماری، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران.
چکیده مقاله:

بیان مسئله: انسان‌ها بر مبنای شیوۀ زندگی خود، نحوۀ سازماندهی، نوع و ساختار سکونتگاه‌های خود را شکل می‌دهند. در یک محیط ثابت وجود اختلاف‌هایی در سرمایه‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی‌ و نمادین به شکل‌گیری طبقات اجتماعی مختلف و بالطبع به تفاوت‌هایی در روش زندگی می‌انجامد. بر همین اساس جستجو در چگونگی اثرپذیری الگو و ساختار خانه‌های طبقات اعیان و متوسط شهری اردبیل در اواخر دورۀ قاجار و اوایل دورۀ پهلوی از وضعیت طبقۀ اجتماعی ساکنان، از طریق بررسی تمایزها در ترکیب سرمایه‌ها و روش زندگی، مسئلۀ اصلی تحقیق را شکل داده است.هدف: اهمیت و ضرورت تحقیق در توجه به گونه‌های مختلف مسکن، به‌ویژه خانه‌های طبقۀ متوسط، پرتوافکنی بر بخشی از تاریخ معماری شهر اردبیل و توجه به نقش مؤلفه‌های غیرکالبدی (فرهنگ و جامعه) در معماری مسکونی است. تبیین تأثیر سرمایه‌‌های طبقات اعیان و متوسط جامعه در شیوۀ زندگی، و چگونگی اثرپذیری ساختار خانه‌ها از روش زندگی در نمونه‌های موردی هدف تحقیق حاضر است.روش تحقیق: روش تحقیق توصیفی-‌تحلیلی است. پس از تحلیل ابعاد کالبدی‌-فضایی خانه‌ها، طی یک بررسی تطبیقی، تأثیر روش زندگی بر ساختار خانه‌ها براساس نسبت‌های سرمایه‌ در طبقات اعیان و متوسط مورد بحث قرار گرفته است. اطلاعات مورد نیاز از طریق روش‌های مطالعات اسنادی، مصاحبه، مشاهده و بررسی‌های میدانی استخراج شده است.نتیجه‌گیری: براساس نتایج تحقیق، تفاوت عمده میان طبقات اعیان و متوسط شهر اردبیل در اواخر دورۀ قاجار و اوایل پهلوی که موجب تفاوت‌های کالبدی و فضایی در خانه‌ها شده است، متأثر از میزان سرمایه‌های اقتصادی آنها بوده است. مردم اردبیل در بسیاری از مؤلفه‌های سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی دارای اشتراکاتی با یکدیگر بوده‌اند. در این میان آنچه موجب تمایز طبقات می‌شده، نوع برخورد متفاوت در قبال این مؤلفه‌ها بوده است، به‌نحوی‌ که طبقۀ‌ اعیان اغلب در مواجهه با موضوعاتی چون جایگاه، روابط و هویت اجتماعی، سلیقه، ذائقه و... به ‌صورت پرتکلف‌تر و همراه با القای حس تمایز و تفاخر عمل می‌کردند. نمود فضایی-کالبدی این موارد را می‌توان در ورودی، نما، فضای مهمان، فضاهای خدماتی، اثاث خانه، تزئینات و... در خانه‌های طبقۀ اعیان و متوسط مشاهده کرد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

قرنطینه‌‌های ایران در اواخر دوره‌ی قاجار و اوایل دوره‌ی پهلوی

By the end of the nineteenth century some countries that had trade relations with Iran established a quarantine stations at the southern ports. This was due to the spreading of cholera and pestilence especially in those regions as well as to a significant number of casualties. Later quarantines were adapted as a tool of colonial influence in order to pressurize the Iranian government.In fact th...

متن کامل

ارزیابی آسیب‌های شیمیایی موجود در عکس پایه کاغذی مربوط به سال‌های پایانی دورۀ قاجار و اوایل دورۀ پهلوی

عکس، از اسناد مهم در زمینۀ بازیافت تصویری فرهنگ و تمدن گذشته در تاریخ معاصر به شمار می‌رود. تغییرات ساختاری در عکس‌های تاریخی، با توجه به عوامل موثر بر آن‌ها در طول زمان، منجر به آسیب‌های تصویری متعددی می‌شود. تغییر ساختارهای تشکیل‌دهندۀ عکس، آسیب‌های بصری در آن را به دنبال خواهد داشت که می‌تواند موجب تغییرات مفهومی و زیبایی‌شناختی در آن گردد. هدف: این پژوهش به بررسی تغییرات شیمیایی منجر به آسی...

متن کامل

گونه‌شناسی خانه‌های تاریخی بافت قدیم شهر مشهد، از اوایل قاجار تا اواخر پهلوی اول

Mashhad is a city with many historical neighborhoods which were once home to some valuable houses. However, change of lifestyle, development plans, migration and economic changes modified a great part of the valuable urban fabric. The introduction and recognition of houses in Mashhad as a historical city is both essential and important aside from the positive or negative effects of these change...

متن کامل

قرنطینه های ایران در اواخر دوره ی قاجار و اوایل دوره ی پهلوی

قرنطینه، به عنوان یکی از راه های جلوگیری از شیوع بیماری، همواره از قدیم مورد توجه کشور های درگیر در امرتجارت بود. در کشور ما هم قرنطینه از قبل مورد توجه واقع گشته بود ولی هیچ گاه به صورت علمی، موثر و کارآمد، اجرا نشده بود. این ناکارآمدی دلایل مختلفی داشت. ایجاد قرنطینه در ایران با شیوه ی حکومت آن روز و نگرش مردم نسبت به چنین پدیده های جدیدی مشکلات زیادی را پیش روی مردم و مسؤولان حکومت قرار می د...

متن کامل

ارزیابی آسیب های شیمیایی موجود در عکس پایه کاغذی مربوط به سال های پایانی دورۀ قاجار و اوایل دورۀ پهلوی

عکس، از اسناد مهم در زمینۀ بازیافت تصویری فرهنگ و تمدن گذشته در تاریخ معاصر به شمار می رود. تغییرات ساختاری در عکس های تاریخی، با توجه به عوامل موثر بر آن ها در طول زمان، منجر به آسیب های تصویری متعددی می شود. تغییر ساختارهای تشکیل دهندۀ عکس، آسیب های بصری در آن را به دنبال خواهد داشت که می تواند موجب تغییرات مفهومی و زیبایی شناختی در آن گردد. هدف: این پژوهش به بررسی تغییرات شیمیایی منجر به آسی...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 16  شماره 76

صفحات  31- 44

تاریخ انتشار 2019-09-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023