تحلیل محتوای کتاب فیزیک (2) رشتۀ‏ ریاضی فیزیک از دیدگاه الگوی خلاقیت پلسک

کتاب درسی به ‌عنوان اولین رسانه برای انتقال مفاهیم، نقش مهمی در یادگیری دانش‏آموزان دارد. از این رو، در تهیۀ کتاب درسی اثربخش باید فعالیت‌های آموزشی و تجارب یادگیری یکدیگر را تقویت کنند، و با توانایی‌هایی دانش‌آموزان منطبق باشد تا الگوی رفتاری مورد نظر در یادگیرنده به وجود آید. پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتاب فیزیک (2) پایۀ یازدهم رشتۀ ریاضی فیزیک بر اساس الگوی آموزش خلاقیت پلسک انجام شده است. جامعۀ‌ آماری ‌این ‌پژوهش،‌ ‌کتاب ‌جدید ‌التألیف فیزیک (2) در ‌سال ‌تحصیلی 1397-1396‌ است. حجم ‌نمونه ‌برابر ‌با ‌حجم ‌جامعه ‌انتخاب شده است. برای تحلیل محتوای کتاب فیزیک (2) از یک طرح کدگذاری استفاده شد، که در پنج مرحله به اجرا درآمد. در مرحلۀ اول، واحد زمینه و ثبت مشخّص شد. در مرحلۀ دوم، با توجّه به مقوله‌های ویلیام رومی واحدهای فعال و غیرفعال از هم تفکیک می‌شود. مرحلۀ سوم، ضریب درگیری هر کدام از قسمت‌ها مشخص و واحدهای غیرفعال کنار گذاشته شد. مرحلۀ چهارم، واحدهای فعال به دو دستۀ کاربرد و خلاق تقسیم‌ و کاربردها کنار گذاشته شد. و در نهایت در مرحلۀ پنجم، برای واحدهای خلاق بر مبنای شاخص‏های چرخۀ هدایت‏شدۀ پلسک کدگذاری صورت گرفت. نتایج به ‌دست ‌آمده از نظر الگوی هدایت شدۀ پلسک نشان می‏دهد در متن، تمرین‏ها و تصاویر کل کتاب به ترتیب 50، 50 و 78درصد به «اصل‌توجّه»‌، 33، 48 و 19درصد به «اصل‌گریز» و 17، 2 و 3درصد به «اصل‌تحرّک» توجّه شده است. بنابراین، چرخۀ هدایت‏شدۀ پلسک در محتوای ‌‌کتاب فیزیک (2) به‌صورت متعادلی برقرار نیست، و با ‌اصول سه‌گانۀ ‌پلسک (توجّه، گریز و تحرک) انطباق ندارد. و ممکن است ‌در ‌ایجاد ‌و ‌پرورش ‌خلاقیت‌ در‌ یادگیرندگان با چالش‌هایی روبرو است.