تحلیل محتوای پایان‌نامه‌های گیاهان دارویی دانشکده‌های داروسازی در سال‌های 1377 - 1385 و تعیین میزان تبدیل پایان‌نامه‌ها به مقاله

مقدمه: پایان‌نامه‌های داروسازی که تعداد زیادی از آن‌ها به گیاهان دارویی اختصاص دارند، منابع اطلاعاتی بسیار با ارزشی هستند که متاسفانه پایگاه اطلاعاتی جامعی از آن‌ها وجود ندارد؛ بنابراین تکنیک تحلیل محتوا و انتشار مقاله استخراج شده از پایان‌نامه‌ها می‌تواند ضعف اطلاع‌رسانی را تا حدودی جبران نماید. روش بررسی: با استفاده از روش‌های آمار توصیفی و تکنیک تحلیل محتوا و با هدف تعیین تعداد پایان‌نامه‌ها در مباحث مختلف گیاهان دارویی و تعیین گیاهایی که بیشترین تحقیقات را به خود اختصاص داده‌اند، پایان‌نامه‌های گیاهان دارویی 5 دانشکده داروسازی در فاصله زمانی سال‌های 1384 - 1377 بررسی شدند. آن‌گاه پایگاه SID به منظور تعیین میزان انتشار مقالات علمی - پژوهشی فارسی استخراج شده از پایان‌نامه‌ها جستجو شد. نتایج: حدود 20 درصد از کل پایان‌نامه‌های داروسازی به گیاهان دارویی اختصاص دارد. خانوادهLabiatae (با در بر گرفتن 24 جنس و 63 گونه)، بیشترین تنوع را از نظر جنس‌های بررسی شده داشته است. جنسTanacetum (با 13 گونه) و گونه‌های Danae racemosa و Zataria multoflora (هر کدام با 10 پایان‌نامه) نیز، به ترتیب، بیشترین تنوع را از نظر تعداد گونه‌های گیاهی و تعداد پایان‌نامه داشته‌اند. موضوع‌های فیتوشیمی، اثرات فارماکولوژیک و اسانس بیشتر از سایر موضوع‌ها مورد توجه پژوهشگران بوده است. تنها 38 عنوان (4/7 درصد) از 516 پایان‌نامه مورد بررسی به صورت مقاله در نشریات معتبر علمی – پژوهشی فارسی منتشر شده است. نتیجه‌گیری: انتشار نتایج پایان‌نامه‌ها به صورت مقاله باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. کمک به دانشجویان در انتخاب موضوع‌های کاربردی و هدفمند برای پایان‌نامه‌ها، با آگاهی از پ‍ژوهش‌های پیشین، مهم است. ایجاد پایگاه اطلاعاتی پایان‌نامه‌ها می‌تواند بسیار مفید باشد.