تحلیل فضایی و ارزیابی روند واحدهای گرمایی طول فصل رشد ناشی از تغییرات دمایی در ایران

دما یکی از مهم‏ترین متغیرهای هواشناسی مؤثر در رشد و نمو موجودات زنده است. برای کمّی‏سازی اثر دما در رشد و نمو گیاهان عموماً از شاخص‏های درجه- روز رشد استفاده می‏شود. از این رو، هدف از این تحقیق اندازه‏گیری میزان روند تغییرات درجه‏- روز رشد دماهای 5 و 10 درجة سانتی‏گراد در طول فصل رویشی در 31 ایستگاه سینوپتیک منتخب با 25 سال دورة آماری مشترک (۱۳۶۴ـ 1389) در سطح کشور است. برای محاسبة واحدهای گرمایی طول فصل رشد از روش دمای میانگین روزانه منهای دمای پایه استفاده و نقشه‏های پهنه‏بندی آن تهیه شد. با استفاده از آزمون من‏- کندال، چگونگی و زمان آغاز روند یا تغییرات واحدهای گرمایی مشخص و مقدار تغییرات محاسبه شد. نتایج تحقیق تغییرات بیشتری را در سری‏های مربوط به واحدهای گرمایی با آستانه‏های دمای 10 درجه نسبت به سری‏هایی با آستانة 5 درجه نشان داد. ایستگاه‏های آبادان و اهواز در دمای 10 درجه، برخلاف ایستگاه‏های دیگر، دارای روند کاهشی بودند. نقشة پهنه‏بندی واحدهای گرمایی نشان داد که واحدهای گرمایی در پایة دمایی 5 درجه از جنوب به شمال کشور و از غرب به شرق افزایش می‏یابد و کاهش آن در پایة دمایی 10 درجه است.