تحلیل فضایی- زمانی رخداد گرد و غبار در غرب ایران

پژوهش حاضر سعی دارد رفتار رخداد گرد و غبار در غرب ایران را از منظر مکانی و زمانی تحلیل کند. برای نیل به این هدف از داده‌های آماری گرد و غبار (اخذشده از سازمان هواشناسی) 26 ایستگاه منتخب در نیمۀ غربی ایران با پراکنش مناسب طی دورۀ بیست ساله (1989- 2008) بهره گرفته شده است. برای بررسی رفتار مکانی گرد و غبار از ابزار تحلیل روند و برای بررسی رفتار زمانی آن از روش آماری من کندال (به علت ناپارامتریک‌بودن داده‌های فراوانی گرد و غبار) استفاده شد. رفتار مکانی فراوانی گرد و غبار گویای افزایش شمال به جنوب این پدیده به صورت خطی است، حال آنکه در راستای غرب به شرق رفتار خطی در داده‌ها مشاهده نشد و مشخص شد که رفتار مکانی وقوع گرد و غبار در این راستا به صورت منحنی (تابع چندجمله‌ای درجۀ دوم) است به این معنی که افزایش رخداد گرد و غبار با حرکت به سوی شرق و کاهش گرد و غبار با ادامۀ حرکت به سمت شرق مشاهده می‌شود. با مطالعۀ رفتار زمانی رخداد گرد و غبار مشخص شد که برخی از ایستگاه‌ها روند صعودی (اراک و خرم‌آباد) و فقط دو ایستگاه قزوین و خرم‌دره روند نزولی (با سطح اطمینان 95 درصد) در فراوانی وقوع گرد و غبار دارند. بررسی تغییر زمان حداکثر فراوانی گرد و غبار در منطقۀ مورد مطالعه نشان داد که ایستگاه‌های یاسوج، قزوین، سنندج، خرم‌آباد و اراک به سمت ماه‌های گرم و ایستگاه‌های اردبیل، ارومیه، آبادان، اهواز، پارس‌آباد، تبریز، خرم‌دره، خوی، دزفول، دهلران، زنجان، سقز، شهرکرد، کرمانشاه و همدان به سمت ماه‌های سرد جابه‌جا شده‌اند و در سایر ایستگاه‌ها (ایلام، امیدیه، ماکو، اسلام‌آباد غرب و میانه) جابه‌جایی محسوسی به سمت ماه گرم یا سرد مشاهده نشده است.