تحلیل شاخص‌های اقتصادی مؤثر در تحولات کارکرد مسکن روستایی(مطالعه موردی: دهستان غنی بیگلو، شهرستان زنجان)

مسکن به‌عنوان عمده‌ترین و مهم‌ترین جزء بافت کالبدی روستا است که درگذر زمان و هماهنگ با دگرگونی‌های اجتماعی، اقتصادی و گسترش امکانات و فناوری‌های نوین اطلاعاتی با تحول کارکرد همراه بوده است. در حال حاضر تحولات و دگرگونی‌های کالبدی در روستاها با فرهنگ و اقتصاد روستایی هماهنگ نبوده و موجب ایجاد ناسازگاری‌های اقتصادی-اجتماعی و تغییر در کارکرد این فضاهای زیستی و به‌ویژه مسکن روستایی شده است. یکی از عوامل مؤثر در تحولات کارکرد مسکن روستایی شاخص‌های اقتصادی است. بر این اساس تحقیق حاضر به بررسی شاخص‌های اقتصادی مؤثر در تحولات کارکرد مسکن روستایی در دهستان غنی بیگلو شهرستان زنجان و در ابعاد معیشتی، تدارکاتی، اقتصادی، اجتماعی و زنان پرداخته است. به این جهت سوالات تحقیق این است که وضعیت کارکردهای مسکن در محدوده مطالعه چگونه است؟ و کدام شاخص‌های اقتصادی در تحولات کارکرد مسکن روستایی تأثیرگذار بوده‌اند؟ تحقیق حاضر از نظر نوع کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی است. ابزار گردآوری اطلاعات شامل روش‌های کتابخانه‌ای و میدانی (پرسشنامه و مصاحبه) است. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل خانوارهای روستاهای دهستان غنی بیگلو، بخش زنجان رود پایین، استان زنجان است. این دهستان طبق سرشماری سال 1390 دارای 31 روستای دارای سکنه، 2358 خانوار و 8413 جمعیت است. بر‌اساس فرمول کوکران از 2358 خانوار، تعداد 330 خانوار به‌عنوان حجم نمونه جهت تکمیل پرسشنامه انتخاب شدند. جهت بررسی کارکردهای مسکن روستایی از 43 شاخص در 5 بعد معیشتی، تدارکاتی، اقتصادی، اجتماعی و زنان و برای بررسی شاخص‌های اقتصادی مؤثر در مسکن روستایی از 14 شاخص و به‌صورت طیف لیکرت استفاده ‌شده است. تجزیه ‌و تحلیل اطلاعات با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی انجام ‌شده است. نتایج توصیفی تحقیق نشان می‌دهد بالاترین میانگین کارکرد مسکن مربوط به کارکرد زنان با میانگین 2.62 و کمترین میانگین مربوط به شاخص تدارکاتی مسکن با میانگین 1.46 است. همچنین نتایج استنباطی نشان می‌دهد شاخص‌های اقتصادی متراژ مسکن، وسیله نقلیه، تعداد دام، مالکیت باغ، سابقه دریافت اعتبارات، نوع شغل و درآمد و درصد درآمد به‌دست ‌آمده از بخش غیر کشاورزی در تحولات کارکرد مسکن روستایی دارای رابطه معنادار و مؤثر است. بنابراین روند کنونی تحولات کارکردی مسکن روستایی کاهش تولیدات مرتبط با مسکن در این نواحی را به‌همراه خواهد داشت.