تحلیل سینوپتیکی مخاطره گردو غبار (10تا12مرداد1392)در ایران

   توفان گردوغبار 10 تا 12 مرداد 1392 به‌سبب حرکت نامعمول خود عملیات پیش‌بینی را با مشکل مواجه کرد و در پاره‌ای از مناطق سبب لغو پروازها شد؛ از‌­این­رو در این پژوهش برای شناسایی ایستگاه‌های تحت تأثیر توفان از داده‌های سینوپتیکی مربوط به کد پدیدۀ مورد نظر (06) و دید افقی استفاده شد و برای تعیین و ترسیم نقشه‌های سینوپتیکی در نرم‌افزار GrADS‌ از داده‌های میانگین روزانۀ فشار، باد مداری و نصف‌النهاری، امگا، داده‌های مربوط به رطوبت سطحی خاک تا عمق 10 سانتی‌متری و متوسط بارش جوی مرکز ملی پیش‌بینی‌های محیط­زیستی بهره برده شد. در نهایت به‌منظور بازسازی مسیر طی‌شده توسط توفان با هدف پیش‌بینی و هشدار به‌موقع این مخاطره از رویکرد لاگرانژی مدل HYSPLIT و روش پسگرد ذرات و تصاویر غیرواقعی ماهوارة METEOSAT-9 استفاده شد. بررسی‌های سینوپتیکی نشان داد که حاکمیت شرایط کم‌فشار و پرفشار‌ دینامیکی و حرکات عمودی هوا از دلایل اصلی ایجاد هستة اولیة توفان گردوخاک در ایران به‌شمار می‌روند. در زمان ایجاد توفان، گسترش سلول کم‌فشار در نیمة جنوبی ایران‌، بیابان‌های عربستان و کشورهای عراق و سوریه به‌همراه قرارگیری محور کم‌ارتفاع تراز 500 در شرق دریای مدیترانه، سبب ایجاد سیکلون‌های جوّی در نواحی شرقی سوریه و عراق شد که به تقویت حرکت صعودی در جو کمک کرد و عامل اصلی ایجاد هستة اولیه توفان بود. افزایش سرعت بادها به‌سبب وجود شیب تغییرات فشار به‌همراه وجود خاک خشک، شرایط را برای حمل ذرات خاک فراهم آورد و همزمان با جابه‌جایی شرق سوی محور ناوه (تراف)، از پایداری جو کاسته و هستة اولیة توفان در روز سی‌ویکم جولای تشکیل شد. از طرفی موقعیت پشتة (ریج) حاکم بر ایران به‌سبب تقویت حرکت آنتی‌سیکلونی سبب تغییر مسیر ذرات خاک شد، به‌طوری که نیمة شمالی ایران را دور زد و از سمت شمال شرق وارد مرزهای کشور شد.