تحلیل خطاهای حروف جر در نگارش عربی‌آموزانِ فارسی زبان

مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی و بر مبنای زبانشناسی مقابله‌ای و نظریه تحلیل خطا، به بررسی و تحلیل خطاهای حروف جر در نوشتار دانشجویان زبان‌عربی در ایران پرداخته است. پس از تقسیم‌بندی خطاها بر اساس منشأ بروز، معلوم شد که شایع‌ترین خطاهای زبان‌آموزان به‌ترتیب مربوط به تداخل بینازبانی، درون‌زبانی و تداخل هردو زبان یا مبهم، و از میان خطاهای بینازبانی بیشترین خطاها مربوطه به بکارگیری حرف "باء" به جای دیگر حروف جر(إلی، علی و فی) است. این امر نشان می‌دهد که حرف باء به خاطر تشابه ظاهری آن در دو زبان عربی و فارسی، زبان آموز را به اشتباه انداخته است. همچنین در خطاهای درون زبانی بیشترین خطاها مربوط به استفاده از حروف جر دیگر-بویژه إلی، علی و مِن- به جای حرف "لام" بوده است، نشان می‌دهد که زبان آموز به‌دلیل تشخیص ناقص در کاربرد حروف مخصوص زبان عربی، دچار این اشتباه شده است. فزونی خطاهای بینازبانی بیانگر آنست که دانشجویان زبان‌عربی در بکارگیری حروف جر تا حد زیادی تحت تاثیر زبان‌فارسی هستند. از دلایل این امر آنکه؛ در واقع آنها فارسی می اندیشند و عربی می نویسند و دلیل دیگر این‌که آموزش زبان‌عربی در ایران بر خلاف زبان انگیسی در سنین پایین چندان مورد توجه قرار نمی گیرد که (طبق نظر زبانشناسان) این امر احتمال تداخل بینازبانی را در سنین بالاتر بیشتر می‌کند. دلیل دیگر آن است که فارسی و عربی در دو خوشه زبانی متفاوت هستند. زبان‌عربی در خوشة‌سامی جای دارد، برخلاف فارسی و انگلیسی که هردو متعلق خوشه هند و اروپایی هستند.