تحلیل توسعه‌یافتگی شهرستان‌های استان یزد از دیدگاه بیابان‌زدایی با کاربرد مدل تاپسیس

بیابان‌‌زایی معضلی جهانی بوده و بیشتر کشورهای خشک و نیمه‌خشک جهان از جمله ایران با این پدیده مواجه هستند. بیابان‌زایی محدودیت‌‌های بسیاری از لحاظ کشاورزی، تأمین مواد غذایی، پرورش دام، توسعه صنعت و ارایه هزینه‌‌های خدماتی ایجاد می‌‌نماید. این پدیده فرایندی است که به تدریج توسعه و تشدید یافته و هزینه‌‌های اصلاح آن به شکل تصاعدی افزایش می‌‌یابد. بنابراین، توسعه همه جانبه و متعادل فعالیت‌‌های بیابان‌‌زدایی بین مناطق مختلف از ضروریت‌های امر و شرط لازم دستیابی به موفقیت در کنترل و کاهش آثار این پدیده است. از این‌رو شناخت و تجزیه و تحلیل وضع موجود نواحی مختلف از دیدگاه بیابان‌‌زدایی نخستین گام در فرایند توسعه پایدار منطقه‌‌ای و مبنای سیاست‌‌های بودجه‌‌بندی، نیروی انسانی و غیره را تشکیل می‌‌دهد. از طرفی ضعف روش‌‌های اندازه‌‌گیری سنتی عملکرد، نیاز به ارایه روش‌‌های نوین و کمی را ایجاب می‌‌کند. در این پژوهش به منظور تحلیل توسعه یافتگی مناطق از دیدگاه بیابان‌‌زدایی در ابتدا با استفاده از روش آنتروپی شانون اوزان شاخص‌‌ها برآورد و سپس با کاربرد مدل تاپسیس اقدام به تعیین میزان توسعه یافتگی واحدها شد. نتایج حاصله نشان داد که شهرستان‌‌های اردکان و بافق به ترتیب با نزدیکی نسبی 5250/0 و 5124/0 از راه‌‌حل ایده‌‌آل بیابان‌‌زدایی از نظر مجموع شاخص‌‌ها در وضعیت بسیار توسعه یافته و شهرستان‌‌های یزد، تفت و مهریز مشترکاً با نزدیکی نسبی صفر از راه‌‌حل ایده‌‌آل در وضعیت بسیار محروم می‌‌باشند. در نهایت پیشنهاد شد که در فرایند بودجه‌‌بندی و برنامه‌‌ریزی توسعه آتی شهرستان‌‌ها از لحاظ بیابان‌‌زدایی، نتایج و رتبه‌‌بندی به دست آمده مورد توجه قرار گیرد.