تحلیل تاثیر پدیده‌های جغرافیایی در توزیع فضایی سکونت‌گاههای عصر مفرغ (3000-1500 ق.م) اردبیل

نویسندگان

  • رضا رضالو دانشیار گروه باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
  • فریبرز طهماسبی دانشجوی دکتری باستان شناسی-گرایش پیش از تاریخ، گروه باستان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
  • پرویز پورکریمی دانشجوی دکتری باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
  • یحیی آیرملو دانشجوی دکتری باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
چکیده مقاله:

مقاله حاضر درصدد است، براساس مطالعات باستان‌شناختی و جغرافیایی- که در استان اردبیل صورت گرفته است،- به بررسی تحلیلی نقش شرایط جغرافیایی و ساختارهای طبیعی در شکل‌گیری، توسعه و افول قلعه‌های پیش از تاریخی استان اردبیل بپردازد. پژوهش حاضر به شیوه توصیفی– تحلیلی و با رویکردی میان‌رشته‌ای، با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای پردازش شده، مستندات تاریخی، بررسی‌های سیستماتیک میدانی و کاوش‌های باستان‌شناسی، در پی پاسخ به این پرسش است که الگوی سکونتگاه‌های هزاره سوم و دوم پ.م استان اردبیل چگونه بوده و عوامل جغرافیایی و طبیعی در این امر چگونه و تا چه حد تأثیرگذار بوده‌اند؟ نتایج تحقیق نشان می‌دهد، پدیده‌های جغرافیایی نقش بارزی در پراکنش فضایی، تعیین نوع کارکرد و میزان اهمیت قلعه‌های عصر مفرغ استان اردبیل داشته است. تحلیل پراکنش فضایی قلعه‌ها و برهم کنش‌های سیاسی- اقتصادی آن‌ها با یکدیگر، این فرضیه را به ذهن متبادر می‌سازد که الگوی حاکم بر تعاملات سیاسی- اقتصادی قلعه‌های استان اردبیل، قرابت نزدیکی با الگوی مکان مرکزی کریستالر دارد؛ به گونه‌ای که نظریه مکان مرکزی در این محدوده جغرافیایی قابل پیگیری است. براساس این الگو، قلعه خسرو، قلعه مرکزی بوده و در پیرامون آن قلعه‌‌های کوچکتری مانند زینو، شیندیر شامی، کیچیک یوردی، شیطان داشی و ... قلعه‌های اقماری آن بوده‌اند. از جمله مشخصه‌های ظاهری قلعه مرکزی (قلعه خسرو)، وسعت زیاد محوطه و قرار داشتن یک گورستان بزرگ در کنار آن می‌باشد. از مشخصه‌های اصلی قلعه‌های اقماری نیز می‌توان به وسعت کم، پراکندگی در اطراف قلعه مرکزی با فواصل مشخص، محافظت از حدود و ثغور قلعه مرکزی و راههای ارتباطی اشاره کرد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

نحوه ایجاد بافتها و فضاهای معماری عصر مفرغ (3000-1500ق م) در حوزه شمال-شرق فلات ایران

فرهنگهای دوران مفرغ ایران از نظرتاریخی بطور نسبی اوایل هزاره سوم تا اواسط هزاره دوم ق م یعنی حدود 1500 سال را در برمیگیرد (3000-1500ق م). این فرهنگ روبه رشد به شاخصهایی در زمینه فن­آوری ابداع چرخ سفالگری، نوآوری در فلزکاری مس، پیدایش خطوط آغاز ایلامی و ایجاد ساختارهای شهرنشینی دست یافته است. باتوجه به پیدایش مفرغ در این دوره ایجاد کارگاههای فلزکاری، میتواند به نوعی ایجاد بافتهای معماری صنعتی را...

متن کامل

تحلیل فضایی در مطالعات جغرافیایی

Spatial analysis as the main approach of geography was reviewed and searched through its historical development. The results of this exploratory research showed that this approach was born after the Second World War due to the overall interest of geographers to develop universal theories and laws. The advocators of this field believed that the old regional geography was not able to develop ...

متن کامل

برهم‌کنش انسان و محیط: تحلیل فضایی- محیطی محوطه‌های دوره‌ی نوسنگی تا عصر مفرغ بخش لاران، استان چهارمحال و بختیاری

بخش لاران در ارتفاعات زاگرس، در منطقه­ی بختیاری شامل حوزه­ی آبخیز رودخانه­های زاینده‌رود و کارون است و شاید جز معدود مناطقی از کشور باشد که تاکنون فعالیت­های عمده باستان­شناختی در آن به انجام نرسیده است. با­ توجه­ به موقعیت جغرافیایی و قابلیت­های زیست‌محیطی منطقه، ضروری است که بدانیم کدام عوامل محیطی در ایجاد، تداوم و یا متروک­شدن محوطه‌ها تأثیر داشته و نحوه­ی برخورد انسان با محیط خود در انتخاب...

متن کامل

تحلیل فضایی فرسودگی محله‌های شهر قم با استفاده از رگرسیون وزنی جغرافیایی

تحلیل الگوهای فضایی فرسودگی و بررسی روابط فضایی میان فرسودگی و عوامل مؤثر آن، بسیار تأثیرگذار و قابل‌توجه است؛ زیرا به درک بهتر عوامل مؤثر و بهبود عملکرد مدیریت نوسازی شهری می‌انجامد. بدین‌منظور، پژوهش حاضر با روش‌های آمار فضایی به تحلیل الگوی فرسودگی و عوامل مؤثر بر آن پرداخته است. نتایج حاصل از کاربرد شاخص موران دربارة توزیع فضایی فرسودگی این ضریب مثبت، و 314/0 است و خوشه‌ای‌بودن توزیع فضایی ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 13  شماره 2

صفحات  341- 361

تاریخ انتشار 2018-08-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023