تحلیل انتقادی دلایل قائلان به نظریّه ی تکرار نزول

در منابع تفسیری و علوم قرآنی، در مواردی، در تعیین سبب نزول، یا مکی و مدنی بودن برخی آیات و سور، از تکرار نزول آنها سخن رفته است. طرفداران این دیدگاه، در مواجهه با روایات متعدّد و متعارض، نظریّه تکرار نزول را مطرح کرده‌اند. این گروه از محققان، برای تشخیص سبب نزول آیه، صحّت سند و نوع تعبیر راوی را ملاک قرار داده‌اند؛ اما محدود کردن ملاک تشخیص سبب نزول یا مکی و مدنی بودن آیات و سور به صحت سند و تعبیر راوی، در کنار پیش‌فرض اولیّه آنان مبنی بر عدم اجتهاد راویان، مشکل ظهور روایات مختلف و متعارض را به وجود آورده است، از این رو، به دلیل عجز از ترجیح روایات متعارض موجود در این حوزه، آنها را بر تکرار نزول حمل کرده و عملاً از ورود به حوزه­ی نقد و انکار روایات اجتناب ورزیده‌اند؛ حال آنکه دلایل طرفداران این نظریّه، از نظر علمی، اتقان لازم را ندارند، میان روایات مرتبط با حوزه­ی نزول آیات و سور مورد نظر بر اساس قواعد حدیث‌شناسی، امکان ترجیح وجود دارد؛ ضمن آنکه اقوال طرفداران این نظریّه در توجیه مصادیق مورد ادعا متعارض بوده و عدم ثبت آیات و سور مورد ادعا در مصحف رسمی شاهدی دیگر بر عدم صحّت نظریّه تکرار نزول است.