تجزیه ژنتیکی مقاومت به نژادهای قارچ Magnaporthe grisea عامل بیماری بلاست در چند رقم برنج ایران

به منظور مطالعه ساختار ژنتیکی مقاومت ارقام برنج در مقابل بیماری بلاست، آزمایشی با استفاده از پنج رقم برنج طارم اهلمی، دمسیاه، ندا، دشت و سان هوان ژان-2 در قالب طرح دیالل یک طرفه انجام شد. ده تلاقی حاصل به همراه والدین آن‌ها، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار برای اجزای مقاومت به بیماری بلاست شامل تعداد لکه اسپورزا، اندازه لکه و سطح آلوده برگ در گلخانه با استفاده از چهار نژاد قارچ عامل بیماری به طور جداگانه ارزیابی شدند. تجزیه واریانس تفاوت‌های معنی‌داری را برای کلیه صفات در ارقام والدینی نشان داد. تجزیه ترکیب‌پذیری صفات مختلف براساس روش دوم و مدل مختلط B گریفینگ حاکی از وجود تفاوت‌های معنی‌دار واریانس‌های ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی برای این صفات بود. در اغلب صفات میزان واریانس ترکیب پذیری عمومی بر ترکیب پذیری خصوصی برتری داشت که حاکی از برتری اثر افزایشی ژنی بر نوع غیر افزایشی آن در کنترل این دسته از صفات بود. ارقام ندا، دشت و سان هوان ژان-2 ترکیب‌پذیری عمومی خوبی برای اجزای مختلف مقاومت نشان دادند. اغلب تلاقی‌های بین ارقام حساس و مقاوم دارای ترکیب‌پذیری خصوصی معنی‌داری در جهت افزایش مقاومت بودند. تجزیه و تحلیل ژنتیکی به روش هیمن همچنین حاکی از اهمیت دو اثر افزایشی و غیرافزایشی ژنی در کنترل مقاومت در مقابل نژادهای عامل بیماری بود و توزیع متقارنی از ژن‌های غالب و مغلوب با اثر ژنی غالبیت و غالبیت ناقص وجود داشت.