تبیین و نقد نگاه شهید صدر به عالم واقع
نویسندگان
چکیده مقاله:
در سنت فلسفی اسلامی بحث از واقعیت در سه مبحث اصالت وجود و ماهیّت، مبحث نفسالامر و مساوقت شیئیّت با وجود متبلور است. با جستجو در این مباحث دانسته میشود که برخی متفکران، عالم واقع را مساوی و عدهای دیگر آن را اعم از وجود دانستهاند. شهید صدر در زمره گروه اخیر قرار میگیرد. ایشان با طرح این ادّعا که عالم واقع وسیعتر از وجود است برخی مفاهیم چون وجود رابط، معدومات، حسن و قبح افعال، لوازم ماهیّات و معقولات ثانی فلسفی را متحقق در این عالم دانسته است و در عین قائل شدن به خارجیّت این مفاهیم، خارجیّت آنها را به واسطه وجود نمیداند. ایشان با استدلال بر قضایای صادقی که موضوعات آنها از ابتدا به حمل اوّلی ذاتی، هم در ذهن و هم در خارج، معدوم فرض شدهاند و همچنین با اثبات اتّحاد ظرف عروض و ظرف اتّصاف در معقولات ثانی فلسفی و در ادامه با طرح معقولات ثانیهای که نمیتوان آن را در عالم وجود محقق فرض نمود، به اثبات عالم واقع وسیعتر از وجود میپردازد. منتهی شدن به ارتفاع نقیضین، امکان جایگزینی عالم ذهن به جای عالم واقع از جمله انقادات وارد بر دیدگاه ایشان است پژوهش پیش رو سعی دارد با جستجو در آثار ایشان ماهیّت و حدود و ثغور عالم واقع را از منظر شهید صدر روشن نموده، به بررسی و نقد استدلالات ایشان بر این ادّعا بپردازد.
منابع مشابه
تبیین و تحلیل علم دینی از دیدگاه شهید صدر
علم دینی در مکتب علامه صدر، یکی از نخستین نظریههصا ی علصیم انسصان ی اسصلام ی است. شهید صدر هم به تبیین ایص ن پصارادا یم پرداختصه و هصم آنرا در عرصص هء اقتصصاد اسلامی پیاده کرده است. این نظریه نشان داده است که رسالت اسلام بهعنیان یک دین، کشف پدیده های عینی و خارجی و روابط بین آن ها نیست. کشف و تیصیف ایصن گینصه میارد که بعد خارجی و تجربی دارند، بر عهده علم است که همیاره در معرض تغییصر و دگرگینی ق...
متن کاملنقد روش شناسی اقتصاد اسلامی شهید صدر از دیدگاه واقع گرایی انتقادی
اغلب محققان دانشگاهی اقتصاد اسلامی در جهان، دانش آموختگان جریان اصلی علم اقتصاد هستند که تحت تأثیر فردگرایی روش شناختی است. از این رو فردگرایی روش شناختی آگاهانه یا ناآگاهانه در پژوهش های اقتصاد اسلامی تأثیرگذار بوده است. نظر به این که پرداختن به روش تحقیق بر خود تحقیق تقدم رتبی دارد، تأمل درباره تناسب و امکان به کاربستن فردگرایی روش شناختی در مطالعات اقتصاد اسلامی از یک سو، و بررسی ظرفیت و قاب...
متن کاملتبیین مفهومی نظریه عدالت اجتماعی در اندیشه شهید صدر
به باور شهید صدر عدالت اجتماعی ارزشی اصیل، مبنایی اساسی و رکنی بیبدیل در اسلام است. در این مقاله با بررسی کامل آثار وی با روش دلالتپژوهی، دلالتها و نکاتی از متن آثار ایشان استنباط گردیده و نوعی تفسیر متن به متن صورت پذیرفته است تا جوهره اندیشه شهید صدر درباره عدالت اجتماعی فهمیده شود. به باور صدر، عدالت بهعنوان ارزشی توحیدی در موضوعهای مختلف، معنای خود را مییابد. در ساحت فردی، عدالت به مع...
متن کاملنقد نظریة اقتصاد اسلامی صدر از دیدگاه واقع گرایی انتقادی
تحمل بار مفاهیم اقتصاد اسلامی صدر از نظر روش شناختی ارزیابی کنیم. بدین منظور ابتدا امکان پذیری این کار را بررسی، و نظریة اقتصاد اسلامی صدر را به اجمال معرفی خواهیم کرد. آن گاه بر اساس واقع گرایی انتقادی، نظریه های «توزیع پیش از تولید»، «توزیع پس از تولید» و «عدالت اجتماعی» صدر را از نظر روش شناختی نقد و بررسی خواهیم کرد. در این نقد به ویژه از مفاهیم ابتنا، علیت رو به پایین، قصدمندی انسان، ساختا...
متن کاملتبیین و تحلیل علم دینی از دیدگاه شهید صدر
علم دینی در مکتب علامه صدر، یکی از نخستین نظریههصا ی علصیم انسصان ی اسصلام ی است. شهید صدر هم به تبیین ایص ن پصارادا یم پرداختصه و هصم آنرا در عرصص هء اقتصصاد اسلامی پیاده کرده است. این نظریه نشان داده است که رسالت اسلام بهعنیان یک دین، کشف پدیده های عینی و خارجی و روابط بین آن ها نیست. کشف و تیصیف ایصن گینصه میارد که بعد خارجی و تجربی دارند، بر عهده علم است که همیاره در معرض تغییصر و دگرگینی ق...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 9 شماره 23
صفحات 197- 224
تاریخ انتشار 2020-02-20
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023