تبیین مفهوم منطقه شهری چندمرکزی از منظر تحلیلی و هنجاری(مطالعه‌ای مروی)

در سال­های اخیر اصطلاح مناطق شهری چندمرکزی در بین صاحب­نظران و برنامه­ریزان رواج گسترده­ای یافته است. با این وجود هریک از آنها رویکرد و نگاه متفاوتی دارند که کاربرد همزمان آنها بدون تمایزی مشخصی در اسناد سیاسی و مطالعات نظری، ابهاماتی را در درک صحیح این مناطق، کارایی و برنامه­ریزی آنها به وجود می­آورد. این مقاله سعی دارد تا حدودی به وضوح مفهومی و     برنامه­ریزی مناطق شهری چندمرکزی کمک کند. روش شناسی این تحقیق مبتنی بر رویکردهای تحلیلی و تطبیقی است. در این راستا، بررسی­ها، دو دیدگاه غالب تحلیلی و هنجاری را حول این مفهوم، از یکدیگر بازمی­شناسد. بر این اساس، این دو دیدگاه نه در تقابل با هم، بلکه مکمل یکدیگرند. در حالی که دیدگاه نخست – که اغلب متعلق به اقتصاددانان و جغرافیدانان می­شود-، بیشتر این مناطق را به عنوان یک فضا در نظر می­گیرند و بر روی تعاملات بین شهری تمرکز می­کنند. دیدگاه هنجاری- که متعلق به برنامه­ریزان است- با تکیه بر مزایای رقابتی بالقوه ساختارهای چندمرکزی در مقابل مناطق تک­مرکزی، بر همکاری بین شهرها و محرک­های راهبردی تاکید می­کنند. بنابراین، برنامه­ریزان، سعی می­کنند، علاوه بر صرفه­های تجمع که به ویژگی­های فضایی منطقه وابسته است، با مشارکت و همکاری میان بازیگران- نهادها و شرکت­های خصوصی و عمومی مراکز شهرهای منطقه– صرفه­های شبکه و  هم­افزایی را نیز در منطقه حاصل کنند. در نتیجه، برای مطالعه مناطق شهری چندمرکزی باید هر دو دیدگاه را برای رسیدن به تحلیلی درست در نظر گرفته شوند.