تبیین سلسله‌مراتب روابط عملکردی شبکه شهری: نمونه موردی استان فارس

برای شناسایی نظام‌های شهری، در نظر داشتن روابط بیرونی شهرها و اهمیت و نقش هریک از ارتباطات ضروری می‌نماید. از این‌ رو، درک صحیح ماهیت فضا و نیروهای شکل‌دهنده آن و درنهایت شناسایی شیوه سازمان‌یابی فضا در سطح منطقه، نیازمند شناسایی انواع روابط میان شهرهاست. در این پژوهش تلاش می‌شود سلسله‌مراتب روابط کارکردی بین شهرها در استان فارس مورد بررسی قرار گیرد. پژوهش حاضر در پی پاسخگویی به سئوالات ذیل خواهد بود: 1- الگوی سلسله مراتبی ارتباطات کارکردی استان فارس چگونه است؟ 2- برای تحقق الگوی توسعه متعادل منطقه‌ای، کدام کانون‌ها و کدام نوع ارتباطات از اهمیت بیشتری برخوردار است؟ این پژوهش در زمره پژوهش‌های اثباتی قرار می‌گیرد؛ از نقطه ‌نظر روش‌شناسی ، کاربردی و توسعه‌ای بوده و با روش کمی به بررسی سلسله‌مراتب ارتباطات شهری استان فارس می‌پردازد. اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات اسنادی و کتابخانه­ای جمع‌آوری‌ شده است. پژوهش حاضر سلسله‌مراتب ارتباطات شهری استان فارس را به تفکیک ارتباطات خدماتی (شامل خدمات گردشگری تفریحی، حمل‌ونقل، بهداشتی درمانی و آموزشی)، سیاسی و اقتصادی بررسی نموده و درنهایت براساس برآیند ارتباطات شهری خدماتی، سیاسی و اقتصادی، سلسله‌مراتب ارتباطات شهری استان را تبیین می‌نماید. بررسی الگوی ارتباطات شهری استان فارس بیانگر وجود ساختاری تک مرکزی_خوشه‌ای در استان است و شهر شیراز در مرکزیت مسلط استان قرار دارد. نهایتاً نتیجه می‌شود، توزیع خدمات در استان نقش مهمی در سلسله‌مراتب نظام شهری دارد و وابستگی‌های جمعیتی بیشتر متأثر از ساختار خدماتی و ارتباطی استان شکل ‌گرفته است. در پژوهش حاضر چارچوبی پیشنهاد شده است که از آن طریق می‌توان تجسمی فراتر از سلسله‌مراتب شهری به روش‌های صرفاً مبتنی بر توزیع جمعیت یا خدمات داشت.