تاثیر کمبود آب بر عملکرد دانه و تجمع عناصر غذایی معدنی در دانه ژنوتیپ‌های لوبیا

این پژوهش برای ارزیابی اثر کمبود آب بر عملکرد و تجمع برخی عناصر در دانه ژنوتیپ‌های لوبیا انجام شد. آزمایش مزرعه‌ای به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال‌های 1388 و 1389 اجرا شد. تیمارهای آبیاری (آبیاری نرمال و کمبود آب) در کرت‌های اصلی و ژنوتیپ‌های لوبیا (KS31163، KS31164 و KS31170 از گروه قرمز؛ KS21478، KS21486 و KS21489 از گروه چیتی؛ KS41107 و KS41237 از گروه سفید) در کرت‌های فرعی قرار داشتند. عملکرد دانه و میزان تجمع نیتروژن، آهن، روی و فسفر در دانه‌های ژنوتیپ‌ها تعیین شد. نتایج نشان داد که عملکرد دانه و تجمع عناصر در دانه تحت تأثیر کمبود آب کاهش پیدا کرد. لوبیا قرمز KS31163 در هر دو شرایط آبیاری بیشترین عملکرد دانه را داشت. شدت تأثیر کمبود آب روی عناصر آهن و فسفر بیشتر از روی و نیتروژن بود. بیشترین کاهش مقدار آهن مربوط به ژنوتیپ KS31170 بود. از نظر آهن و نیتروژن موجود در دانه، لوبیاهای سفید در شرایط تنش آبی دارای مقادیر کمتری نسبت به انواع قرمز و چیتی بودند ولی فسفر بیشتری در این شرایط در دانه ذخیره کردند. در هر دو شرایط آبیاری، دانه‌های ژنوتیپ KS21478 بیشترین مقدار عنصر روی و ژنوتیپ KS41237 کمترین مقدار روی را داشتند. می‌توان نتیجه گرفت که کیفیت غذایی لوبیا به‌ویژه از نظر تجمع عناصر معدنی در دانه به‌طور قابل توجهی از شرایط محیطی تأثیر می‌پذیرد. بیشترین تأثیرپذیری از کمبود آب مربوط به تجمع عنصر آهن بود که میانگین تجمع آن در دانه بیش از 19 درصد کاهش نشان داد. در مجموع دو شرایط آبیاری، واحد تجمعی عناصر در دانه ژنوتیپ‌های KS31170، KS21478 و KS31163 نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها بیشتر بود.