تأثیر فضاییِ ساخت اجتماعی- ‌اقتصادی نواحی روستایی بر افت منابع آب زیرزمینی (مطالعۀ موردی: سکونتگاه‌های روستایی شهرستان لردگان)

نویسندگان

  • سید اسکندر صیدایی دانشیار، دانشکدۀ علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
  • علی تقی پور جاوی دانشجوی دکتری، دانشکدۀ علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
  • فرامرز بریمانی استاد، دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
چکیده مقاله:

آب، اساسی‌ترین عنصر حیات، بیش ‌‌از‌‌ پیش به‌‌عنوان شاخص توسعه مطرح می‌شود؛ زیرا پیوند ناگسستنی با پایداری جوامع انسانی، به‌‌ویژه کارکرد اجتماعی‌اقتصادی سکونتگاه‌های روستایی دارد. هدف اصلی این پژوهش، تبیین و ریشه‌یابی علل افت منابع آب زیرزمینی در ارتباط‌ با ساخت اجتماعی- ‌اقتصادی نواحی روستایی شهرستان لردگان است. مسئلۀ اصلی این است که همزمان با رشد جمعیت و افزایش تقاضا (برای رفع نیازهای جوامع روستایی)، بهره‌برداری بی‌رویه و فشار بر منابع آب زیرزمینی، سیر صعودی یافته است. داده‌های پژوهش، به دو روش مطالعات اسنادی و مطالعات میدانی گردآوری شد، سپس آمار بلندمدتِ 40 چاه مشاهده‌ای (1364 تا 1394) در تلفیق با مشاهدات کمی و مصاحبه با خبرگان موضوع، به شیوۀ توصیفی- ‌تحلیلی و به یاری روش‌های آمار استنباطی و نرم‌افزار GIS تجزیه ‌و تحلیل شد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد اجرای برنامۀ اصلاحات ‌ارضی، افزایش شمار بهره‌برداران زراعی، حفر چاه‌های عمیق، توسعۀ سطح زیرکشت آبی و تغییر شیوۀ تولید، با بهره‌برداری بی‌رویه و افت سطح آب زیرزمینی در قلمرو پژوهش، رابطه دارد. نتیجۀ تحقیق مبین این حقیقت است که همگام با رشد سه برابری جمعیت در فضای زیستی دشت‌ها و خرد‌شدن قطعات زراعی و نیز حفر بی‌اندازۀ چاه‌‌های عمیق، تراز منابع آب زیرزمینی در آبخوان‌ها تا مرز 22- متر افت کرده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

افت منابع آب زیرزمینی و تأثیر آن بر ساختار کالبدی نواحی روستایی (موردمطالعه: سکونتگاه‌های روستایی شهرستان لردگان

نیاز روز‌افزون انسان به‌ آب از یک‌‌سو و کمبود آن از سوی دیگر، باعث افزایش بهره‌برداری از این منبع حیاتی شده است. امروزه، به دلیل بهره‌برداری بیشتر از منابع آب ‌زیرزمینی و افت سطح ایستابی این ذخایر به سمت لایه‌های عمیق‌تر، مشکلات متعددی سکونتگاه‌های روستایی را تهدید می‌نماید. مسئله اساسی این است که به دنبال افزایش جمعیت و رشد تقاضا برای رفع نیازهای جوامع روستایی، بهره‌برداری بی‌رویه و فشار بر ای...

متن کامل

اثرات اقتصادی و اجتماعی خشکسالی بر نواحی روستایی شهرستان گرمی (مطالعه موردی: دهستان آزادلو)

در حال حاضر خشکسالی، یکی از مخاطرات مهم طبیعی محسوب می ­شود که دارای اثرات مستقیم و غیر مستقیم به ویژه در نواحی روستایی است. از جمله پیامدهای خشکسالی در نواحی روستایی، پیامدهای اقتصادی و اجتماعی است. از این رو بررسی علمی این پدیده به منظور برنامه­ریزی و مقابله با آن ضروری می ­باشد. این مقاله به بررسی آثار خشکسالی سال­ های 1384 تا 1388 بر وضیعت جامعه روستایی شهرستان گرمی پرداخته است. روش تحقیق ا...

متن کامل

تأثیر منابع آب در توسعۀ پایدار نواحی روستایی بخش ززوماهروی شهرستان الیگودرز

سکونتگاه‏های روستایی بیشتر در کنار منابع آبی اعم از آب‏های سطحی یا منابع آب‏های زیرزمینی شکل گرفته‏اند. هدف از این مطالعه، شناخت منابع آب و تأثیر آن در توسعۀ نواحی روستایی بخش ززوماهرو است. در مقالۀ حاضر با کاربست شیوۀ تحلیلی‌ـ توصیفی، ضمن بررسی مفاهیم توسعۀ ‏پایدار روستایی؛ تأثیر منابع آب در توسعۀ روستایی بررسی می‌شود. بدین‌منظور جمع‏آوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه‏ای و میدانی صورت گرفته و بر...

متن کامل

تحلیل آثار اجتماعی، اقتصادی و کالبدی ICT در توسعة نواحی روستایی (مطالعه موردی: شهرستان گرگان)

امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات از عمده‌ترین معیارهای توسعه و پیشرفت اقتصادی و صنعتی به شمار می‌آید، به نحوی که برجنبه‌های مختلف زندگی سیاسی و اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی افراد و اجتماعات بشری تأثیر گذاشته است و در این میان روستاها نیز از توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات تأثیر پذیرفته‌اند. هدف از این تحقیق تحلیل آثار گوناگون گسترش دفاتر ICT در روستاهای شهرستان گرگان است. روش تحقیق در این مطالعه ...

متن کامل

ارزیابی عملکرد دهیاریها درتوسعه کالبدی- فضایی سکونتگاههای روستایی (مطالعه موردی: بخش کردیان- شهرستان جهرم)

 از سال 1377 که نخستین اقدامات برای ایجاد مدیریت روستایی در کشور انجام شد تاکنون فعالیت­های گسترده­ای از سوی دهیاری­ها در روستاهای کشور صورت گرفت. تا حدی که در سال­های اخیر دهیاری­ها محرک و زمینه­ساز توسعه کالبدی- فضایی روستاها شناخته می­شوند. هدف اصلی این پژوهش بررسی عملکرد دهیاری­ها در توسعه کالبدی- فضایی سکونتگاه­های روستایی در بخش کردیان شهرستان جهرم است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلی...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 11  شماره 2

صفحات  337- 360

تاریخ انتشار 2019-09-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023