تأثیر عوامل اقلیمی و زمین‏ شناسی بر کمّیت و کیفیت منابع آب زیرزمینی دشت مه‏ ولات

نویسندگان

  • حسن خسروی استادیار، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران
  • هانیه نجف زاده کارشناس ارشد بیابان‏زدایی، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران
چکیده مقاله:

به‏منظور بررسی کمّیت و کیفیت آب زیرزمینی دشت مه‏ولات با استفاده از داده‏های سطح آب، هدایت الکتریکی و غلظت کل نمک‏های محلول نقشۀ نوسانات سطح آب زیرزمینی و متغیرهای کیفی یادشده در سه دورۀ آماری 1380، 1386 و 1391در محیط نرم‌افزار Arc GIS9.3، با روش زمین‏آماری تهیه شد. در مرحلۀ دوم برای تعیین عوامل مؤثر بر تغییرات کمّی و کیفی آب زیرزمینی به بررسی عواملی همچون کاهش میزان بارش و خشکسالی‏ها (با استفاده از نمودار شاخص بارش استاندارد)، شرایط زمین‏شناسی، رسوب‏شناسی (با ترسیم نقشۀ زمین‏شناسی منطقۀ مطالعاتی) و پیشروی جبهه‏های آب شور از کویرهای مجاور پرداخته شد. نتایج حاصل از تهیۀ نقشه‏های پهنه‏بندی مکانی کمّیت و کیفیت آب زیرزمینی نشان داد که سطح آب در بخش اعظمی از منطقه افت داشته است و دربارۀ متغیرهای هیدروشیمی آب زیرزمینی نیز مشخص شد که در طول دورۀ آماری بیشترین تمرکز متغیرهای یادشده در خروجی منطقه در بخش‏های غرب و جنوب ‏غرب محدوده قرار داشته و روند تغییرات به‏طور معمول تا انتهای دورۀ آماری افزایشی و رو به حالت شوری بوده است. نتایج مؤثر تغییرات کمّی و کیفی آب‌های زیرزمینی نشان داد که روند رو به رشد تعداد چاه‏های بهره‏برداری از راه‌های مختلف همچون افزایش اراضی باغی (به‏خصوص پسته‏کاری) و در کنار آن کاهش بارش و خشکسالی‏های اخیر، سبب افت سطح آب زیرزمینی در منطقه شده است که به‏دنبال آن پیشروی جبهه‏های آب شور از کویرهای مجاور در جنوب و غرب منطقۀ مطالعاتی را از طریق مسیل‏ها و کانال‏ها تحت تأثیر قرار می‌دهد و کیفیت آن‏ها کاهش می‏یابد. از طرفی این پهنه‏ها از نظر کیفی با توجه به دانه‏ریز بودن رسوبات و وجود املاح فراوان و رسوبات تبخیری بی‌شک سبب کاهش نفوذ و تغذیه از سطح سفرۀ آب زیرزمینی می‏شود. که در صورت ادامۀ این روند و انجام‌ندادن اقدامات جدی و عملی برای کاهش برداشت‏های بی‏رویه و به تعادل رساندن سفرۀ آب زیرزمینی، در آینده‏ای نه‌چندان دور علاوه بر ایجاد و تشدید آثار نامطلوب زیست‌محیطی، شاهد آسیب شدید به کشاورزی منطقه خواهیم بود.        

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی تغییرات کمی و کیفی منابع آب زیرزمینی دشت مه ولات

قرار گرفت. بر این اساس 51/74 درصد نمونه­های آب زیرزمینی آنالیز شده، برای کشاورزی مناسب نیستند. این تحقیق به منظور بررسی وضعیت آبخوان دشت مه ولات در استان خراسان رضوی، تغییرات کمی (با تکمیل پرسشنامه و استفاده از داده های دوره ای تراز آب زیرزمینی) و کیفی (با نمونه برداری و تجزیه شیمیایی) منابع آب زیرزمینی مورد بررسی قرار گرفته است. تجزیه و تحلیل داده های مربوط به تراز آب زیرزمینی در دشت مه ولات ...

متن کامل

بررسی تأثیر سازندهای زمین شناسی برروی کیفیت منابع آب زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت اردبیل )

          علوم و تکنولوژی محیط زیست، دورهبیستم، شماره سه ، پاییز 97                                            بررسی تأثیر سازندهای زمین شناسی برروی کیفیت منابع آب زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت اردبیل )  </str...

متن کامل

مدیریت بهره وری پایدار از منابع آب زیرزمینی دشت مه ولات

هدف از انجام این تحقیق بررسی وضعیت بهره­برداری از منابع آب زیرزمینی، بررسی وضعیت کمی و کیفی این منابع و ارائه­ی راهکارهای اجرایی برای بهره­وری پایدار از منابع آب زیرزمینی بوده است. نتایج این تحقیق نشان دادند که سطح آب زیرزمینی در دشت مه ولات از سال آبی 74-73 تا 87-86 (در یک دوره­ی 14 ساله)، بطور متوسط سالانه 35/1 متر افت داشته است. تخلیه­ی کل سالانه آب زیرزمینی از چاهها و کاریزها 254 میلیون متر...

متن کامل

تأثیر سازندهای زمین شناسی بر کیفیت آب زیرزمینی دشت خاش

آبخوان دشت خاش در 40 کیلومتری جنوب کوه تفتان واقع شده و مهمترین منبع تأمین آب شهرستان خاش و روستاهای اطراف است. سازندهای زمین شناسی غالب در این منطقه qt2, qt1 و e21 می باشد، که بر کیفیت آب موثرند. در پژوهش حاضر به بررسی نقش سازند های زمین شناسی در کیفیت منابع آب زیرزمینی دشت خاش پرداخته شده است. بدین منظور 15 حلقه چاه در محدوده ی سازندهای مختلف زمین شناسی جهت نمونه برداری در مهر ماه 1391 انتخاب...

تأثیر تغییرات کاربری اراضی بر کمیت و کیفیت منابع آب زیرزمینی حوضۀ غرب تالاب جازموریان

در این تحقیق، به ارزیابی اثر تغییرات کاربری اراضی بر منابع آب زیرزمینی و پایش تغییرات مکانی و زمانی پارامتر‌های کمی و کیفی آب زیر‌زمینی در حوضۀ غرب تالاب جازموریان پرداخته شد. به‌طوری‌که به منظور بررسی روند تغییرات کاربری اراضی از تصاویر ماهوارۀ‌ لندست، سنجنده‌ها2002 TM و 2015OLI با استفاده از روش حداکثر احتمال، استفاده گردید، همچنین جهت ارزیابی پارامتر‌های کمی و کیفی آب زیر‌زمینی نیز از اطلاعا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 2  شماره 3

صفحات  325- 336

تاریخ انتشار 2015-09-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023