تأثیر دارایی‌های طبیعی در معیشت روستانشینان حاشیۀ جنگل شهرستان چرداول

ساکنان روستاهای مجاور جنگل، اغلب از عرصه‌های منابع طبیعی بهره‌برداری می‌کنند. نوع و مقدار این بهره‌برداری‌ها در مناطق مختلف متناسب با شرایط محیطی، امکانات موجود و فرهنگ مردم متفاوت است. با توجه به اهمیت دارایی‌های طبیعی در معیشت روستاییان حاشیۀ جنگل‌های زاگرس، مطالعه و مقایسۀ انواع دارایی روستاییان ساکن در این عرصه‌های جنگلی ضروری است. به این منظور پژوهشی چندمرحله‌ای با استفاده از شیوۀ اسنادی و میدانی (پرسشنامه) در شهرستان چرداول استان ایلام انجام گرفت. به‌منظور تعیین و اولویت‌بندی شاخص‌ها و زیرشاخص‌های تعیین‌کنندۀ دارایی‌های معیشتی، مدل فرایند تحلیل شبکه‌ای تهیه و طبق نظر متخصصان تحلیل شد. در مرحلۀ بعد به‌منظور وزن‌دهی روستاهای تحت مطالعه، به‌کمک پرسشنامه‌های تهیه‌شده، مطابق سوپرماتریس‌های مقایسه‌های زوجی مدل، وزن هر روستا بر اساس نظر روستاییان مشخص شد. نتایج نشان داد که اولویت‌های وزن دارایی‌های معیشتی طبق نظر متخصصان به‌ترتیب دارایی مالی (310/0)، دارایی فیزیکی (280/0)، دارایی انسانی (167/0)، دارایی طبیعی (122/0)، دارایی نهادی (090/0) و دارایی اجتماعی (031/0) هستند. روستای طهماسب از نظر مقدار دارایی‌های معیشتی در رتبۀ اول قرار داشت و پس از آن به‌ترتیب روستاهای کل‌کل علیا و میوله علیا در رتبه‌های بعد قرار گرفتند. همچنین بررسی‌ها نشان داد که دارایی‌های مالی از مهم‌ترین دارایی‌هایی است که در زمینۀ تامین معیشت و رفاه روستاییان حاشیۀ جنگل اهمیت دارد. تحلیل وزن نرمال دارایی‌های معیشتی و دارایی‌های طبیعی نشان داد که با کاهش وزن دارایی‌های معیشتی، وزن دارایی‌های طبیعی افزایش نشان می‌دهد. در واقع این نتایج نشان می‌دهد در روستاهایی که از دارایی‌های معیشتی کمتری برخوردارند، دارایی‌های طبیعی تأثیر مهم‌تری در معیشت آنها دارد.