تأثیر حذف ماده آلی بر ویژگی‌های واجذب و نگهداشت فسفر در برخی خاک‌های آهکی

در این مطالعه تأثیر حذف مادة آلی بر ویژگی‏های واجذب فسفر در دوازده خاک آهکی بررسی شد. مادة آلی خاک‏های مطالعه‌شده، با استفاده از محلول هیپوکلریت سدیم (NaOCl)، در دمای اتاق حذف شد. آزمایش واجذب در ادامة آزمایش جذب در بالاترین غلظت اولیة فسفر (100 میلی‏گرم فسفر در لیتر) انجام گرفت. نتایج نشان داد مقدار واجذب فسفر بعد از حذف مادة آلی کاهش می‌یابد. داده‏های نگهداشت فسفر به وسیلة معادلات فروندلیچ، لنگمویر، تمکین، ون‏های، گانری، و دابینین‌ـ راداشکوویچ توصیف شدند؛ اما معادلة لنگمویر از نظر آماری برازش بهتری به داده‏های نگهداشت فسفر نشان داد. حداکثر نگهداشت فسفر (b) محاسبه‌شده با معادلة لنگمویر، بعد از حذف مادة آلی، در دامنة 1/392 تا 5/757 با میانگین 8/560 میلی‏گرم بر کیلوگرم بود که نسبت به شرایط قبل از حذف 4/7 درصد افزایش نشان داد. هم‌دماهای جذب و نگهداشت فسفر بر یک‌دیگر منطبق نشدند و پدیدة پسماند مشاهده شد که حاکی از یکسان‌نبودن مکانیسم جذب و واجذب فسفر است. میانگین شاخص پسماند محاسبه‌شده با معادلة فروندلیچ، پس از حذف مادة آلی، از 7/29 درصد به 1/18 درصد کاهش یافت. بعد از حذف مادة آلی حداکثر نگهداشت تئوری فسفر (qm) حاصل از معادلة دابینین‌ـ راداشکوویچ 8/6 درصد افزایش یافت. انرژی نگهداشت (E) حاصل از معادلة دابینین‌ـ راداشکوویچ قبل و بعد از حذف مادة آلی به ترتیب 19 و 25 کیلوژول بر مول محاسبه شد که طبق ادعای این معادله نشان‌دهندة نگهداشت شیمیایی فسفر در خاک‌های مطالعه‌شده است. نیاز استاندارد فسفر یا P0.2، که معیاری از نیاز کودی اکثر گیاهان زراعی برای تولید بهینه است، بعد از حذف مادة آلی بیش از دو برابر افزایش نشان داد.