بیمه‌های اجتماعی و تعاونی در فقه مذاهب اسلامی

همراه با تحولات روز افزون دنیا، پیمان‌‌نامه‌‌هایی در میان مردم رواج یافتند که در زمان شارع هیچ سابقه‌‌ای نداشتند. این پیمان‌‌نامه‌‌ها در لسان فقهای فریقین، «عقود غیر معین» نام گرفتند. برخی از این پیمانها همانند بیمه‌‌های اجتماعی و تعاونی جایگاه مهمی در زندگی معاصران یافته‌‌اند، به طوری که نظم و امنیت جامعه بدون آنها به مخاطره می‌‌افتد. به همین دلیل، نحوه مواجهه فقها با عقد بیمه به عنوان یک عقد غیر معین نیز بسیار حائز اهمیت خواهد بود. از این رو برخی از فقها با استناد به احکام حمایتی در فقه و فقدان تطابق این عقد با اصول کلی معامله حکم به بطلان آن دادند؛ در مقابل این جریان فقهی، برخی دیگر از حقوق‌‌دانان اسلامی نه تنها عقد بیمه را با چهارچوب کلی صحت هر معامله سازگار دیدند، بلکه این عقد را از نظر ماهوی به یکی از عقود رایج در زمان تشریع نزدیک دانستند. با وجود دیدگاهها و روشهای فقهای متأخر، نباید از شیوه‌‌های متقدمان در واکاوی این عقود غافل شد، بلکه برای نیل به هدف و مقصود باید از تمامی شیوه‌‌های قدیم و جدید به طور همه جانبه بهره برد.