بیان هنری در نگارههای داستان لیلی و مجنون در خمسه تهماسبی
نویسندگان
چکیده مقاله:
هنر نگارگری اسلامی ایران همواره در پیوند ناگسستنی با ادبیات غنی و آکنده از تعبیرات عرفانی و حکیمانه قرار داشته است و نگارگران نیز، تلاش نمودهاند تا این معانی را به زبان تصویر متجلی سازند. یکی از مهم ترین منابع مصورسازی برای نگارگران ایرانی در طول دورههای مختلف، خمسه نظامی است. خمسه تهماسبی، از نسخههای مصور خمسه متعلق به مکتب تبریز عهد صفوی و دوران شاه تهماسب است که در آن آثار ارزشمندی به قلم هنرمندان بزرگ آن زمان تصویر شده است. دو نگاره از سومین منظومه نظامی، لیلی و مجنون، در این نسخه منسوب به آقا میرک و میر سیدعلی، دو تن از نامدار ترین نگارگران ایرانی است. بررسی ویژگیهای هنری این دو نگاره با عناوین «مجنون در بیابان» و « آوردن مجنون بر در خیمه لیلی» و توجه به ارتباط بین ویژگیهای بصری با متن داستانی آنها موضوع این مقاله است که، به روش توصیفی و تحلیلی انجام گرفته است. نتایج حاصل از تحقیق حاکی از این امر است که هنرمندان در عین توجه به مضامین داستان، با استفاده از نمادهای بصری و ایجاد ارتباطات گوناگون در فضاسازی و ترکیببندی، به ترجمان تصویری متن، با بیانی هنرمندانه وگستردهتر پرداختهاند.
منابع مشابه
مقایسة عنصرگرهافکنی در دو منظومة لیلی و مجنون نظامی و مجنون و لیلی امیرخسرو دهلوی
لیلی و مجنون از مشهورترین داستانهای عاشقانه ادب کهن ایران است که ریشهای عربی دارد و نخستین بار نظامی گنجوی آن را به نظم درآورد. پس از نظامی، نظیرهگویان بسیاری به سرودنِ این داستان پرداختند؛ از جمله میتوان به امیرخسرودهلوی که از نخستین و مشهورترین مقلّدان خمسة نظامی است، اشارهکرد. در هر داستانی چه به نظم و چه به نثر، کیفیّت و نوع استفاده از عناصر داستان میتواند مبنایی برای سنجش خوب یا ضعیف ...
متن کاملمقایسۀ تطبیقی داستان لیلی و مجنون با ایزوت و تریستان
در این جستار از منظر بررسی تطبیقی به دو داستان لیلی و مجنون نظامی و تریستان و ایزوت ژوزف بدیه فرانسوی پرداخته شده است. بدین منظور در ابتدا با نگاهی اجمالی به زندگی و آثار مؤلّفان، سیرکلّی داستانها و خلاصۀ آنها آمده است. در بخش دیگری مشابهتهای داستانها از جمله محیط خانوادگی، نحوۀ آشنایی، آشکار شدن ماجرای عشق، آوارگی عاشقان، فضاهای داستانی و نقش عوامل فرهنگی و مذهبی مورد بررسی قرار گرفته است. سپ...
متن کاملریخت شناسی داستان لیلی و مجنون جامی براساس نظریهی پراپ
اصطلاح ریختشناسی به عنوان یکی از روشهای تحلیل و طبقهبندی عناصر متن با مطالعات ولادیمیر پراپ بر روی یکصد قصهی عامیانهی روسی وارد عرصهی نقد ساختاری شده است. این شیوهی تحلیل در شناخت نقشها، نقشویژهها و حرکتهای متن و چگونگی ترکیب و ارتباط این عناصر با یکدیگر کارآمد است. داستان لیلیومجنون جامی از جمله متون روایی ارزشمند ادبیات فارسی در قرن نهم است. جنبههای روایی این منظومه درحوزهی اد...
متن کاملخوانش آیکونولوژیک «مجنون» در نگارههای دوران صفویه
یکی از رویکردهایی که برای بررسی محتوای متون تصویریِ غالبا غربی سودمند میباشد رویکرد آیکونولوژی (= شمایل شناسی) است. با در نظر گرفتن پارهای از ویژگیهایِ خاص نگارگری ایرانی، این رویکرد برای مطالعه برخی نگارههای ایرانی نیز مناسب است. از نگارههای مربوط به داستان عاشقانه لیلی و مجنون، اثر منظوم نظامیگنجوی (۱۲۱۱ـ۱۱۴۱م./۶۰۸ـ۵۳۵ ه.ق)، میتوان به عنوان متون تصویری یاد کرد که رویکرد آیکونولوژی برای ب...
متن کاملواکاوی شخصیت مجنون در نمایشنامهی «مجنون لیلی» اثر احمد شوقی
چکیده: امیرالشعرا احمد شوقی، با بهرهگرفتن از تاریخ کهن عربی درخصوص داستان «لیلی و مجنون»، نمایشنامهای به نام «مجنونُ لَیْلَی» در پنج پرده سروده است. تمام تلاش نگارنده بر آن بوده است که با کاوشهای میدانی و کتابخانهای، به این پرسش پاسخ دهد که شوقی در پردازش شخصیت «مجنون» در نمایشنامهی خویش از چه منابع و عواملی بهره برده و شخصیتی که از «مجنون» میپردازد، چه ابعاد و وجوه شخصیتی دارد؟ حاصل اینکه...
متن کاملمقایسه تطبیقی نگارۀ «معراج» در خمسه نظامی و فالنامه تهماسبی
نگارههای متعددی با موضوع معراج پیامبر اسلام (ص)، در نگارگری ایران خلقشده است؛ اما آثار تولیدشده با توجه به ویژگیهای سبکی نگارگری ایران و متأثر از شرایط فکری زمانه و دیدگاه حامیان، ازنقطهنظر شیوه، کیفیت و روایت با یکدیگر متفاوتاند. در این زمینه، از دوره صفوی دو نگارۀ معروف و شاخص با ویژگیهای منحصربهفرد و برجسته، موجود است که عبارتاند از: نگارۀ معراج نسخۀ خمسه اثر سلطان محمد و نگارۀ معرا...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 14 شماره 50
صفحات 0- 0
تاریخ انتشار 2019-06-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023