بوم‌شناسی لانه‌های زمستان خوابی خرس قهوه‌ای (Ursus arctos) در ناحیه کوه خم- استان فارس

بخش مهمی از چرخه زندگی خرس‌های قهوه‌ای خواب زمستانی است و بنابراین لانه زمستان‌گذرانی از اهمیت ویژه‌ای برای این‌گونه برخوردار است. در این مطالعه ویژگی‌های ساختاری لانه‌های خرس‌های قهوه‌ای در منطقه کوه‌خم در حاشیه شمالی پارک ملی بختگان مورد بررسی قرار گرفت. ویژگی‌های لانه‌ها شامل ارتفاع دهانه ورودی، عرض دهانه ورودی، عرض خوابگاه، ارتفاع خوابگاه، طول تونل، عرض تونل، طول لانه و ابعاد بستر خواب در 20 لانه حضور و همچنین 20 غار که آثار حضور خرس‌ها در آن‌ها یافت نشد (نقاط عدم حضور گونه)، ثبت گردید. برای هر لانه متغیرهایی در سطح سیمای سرزمین شامل ارتفاع، شیب، جهت، فاصله تا جاده، فاصله تا سکونتگاه‌های انسانی و فاصله تا منابع آب نیز اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که خرس‌های قهوه‌ای در این ناحیه از غارهای طبیعی، شکاف صخره‌ها و همچنین زیر تخته‌سنگ‌ها برای زمستان خوابی استفاده می‌کنند. هشت لانه فعال دارای بستر خواب بودند که از مواد گیاهی برای ساخت آن‌ها استفاده شده بود و میانگین طول، عرض و عمق آن‌ها به ترتیب 7 ×70 × 78 سانتی‌متر محاسبه شد. همچنین نیم‌رخ لانه‌های زمستان‌گذرانی خرس‌های قهوه‌ای این منطقه نیز تعیین و طراحی شد. مقایسه لانه‌های خرس و مکان‌های عدم حضور گونه توسط آزمون t نشان داد که بین متغیرهای ارتفاع و عرض دهانه ورودی در مقیاس خرد و فاصله تا جاده، فاصله تا سکونتگاه‌های انسانی، فاصله تا منابع آب، شیب و ارتفاع در مقیاس سیمای‌سرزمین تفاوت معنی‌داری وجود دارد و احتمالاً این فاکتورها در انتخاب محل خواب زمستانی خرس‌ها مورد توجه قرار می‌گیرند.