به کارگیری روش نظریه مبنایی برساخت‌گرا در پژوهش‌های برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای

نویسنده

  • پویا جودی مدرس گروه شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.
چکیده مقاله:

چارچوب فرایند پژوهش برنامه­ریزی برای به کارگیری روش نظریه مبنایی برساخت­گرا، پیوستار عناصر هستی­شناسی، معرفت­شناسی، روش­شناسی و روش را چگونه تعریف می­کند؟ این مقاله با هدف تمهید پایه­ منطقی برای کاربرد روش نظریه مبنایی برساخت­گرا در مطالعات برنامه­ریزی شهری و منطقه­ای به نگارش درآمده است. نظریه مبنایی با قرار گرفتن در چارچوب رهیافت اِمیک در پژوهش­های برنامه­ریزی، آن­ را از نقطه­نظر مشارکت کننده توصیف کرده و دیدگاهی از این که مشارکت­کنندگان چگونه آن­ را به مثابه امری واقعی و معنادار درک و قبول می­کنند، تولید می­کند. با تشخیص اهمیت داستان­ها و روایت­های عاملان درگیر در فرایندهای برنامه­ریزی، رمزگشایی از ارزش­های زیرکار و ادراکات مشترک در کاربست­های برنامه­ریزی ممکن می­شود. در این روش رویکرد پژوهشگر صراحتاً مبتنی بر این فرض است که هر گونه تفسیر نظری، یک تصویر تفسیری از جهان مورد مطالعه را پیشنهاد می­دهد نه یک تصویر دقیق از آن. در همین راستا، کاربست این روش مطابق با فرایند پیشنهادی چارمز توصیف و تحلیل شده است. داده­های تحلیل عناصر ذهنی پژوهش­شوندگان به واسطه روش مصاحبه­های عمیق نیمه_ساختار­ یافته فراهم شده و پس از انجام مراحل پیش کدگذاری اعم از گردآوری داده­ها و پیاده­سازی آنها­، مرحله تحلیل داده­ها و طیف­های سه­گانه کدگذاری( کدگذاری اولیه، کدگذاری متمرکز و  کدگذاری نظری) تشریح شده­اند.  افزون بر آن، فرایندهای انگاشت­پردازی نظریه مبنایی برساخت­گرا با به کار بردن یادداشت­نگاری و اشباع نظری نیز مورد تأکید قرار گرفته­اند. شناخت این رویکرد در میان سایر رویکردهای نظریه مبنایی و فرایند متواتر قابل کاربرد آن در پژوهش­های برنامه­ریزی به واسطه روش توصیفی_تحلیلی برخاسته از مطالعات گسترده نظری و تجربه عملی به ­کارگیری این فرایند با روش پیمایشی بوده است.این مهم در انتظام برنامه­ریزی شهری و منطقه­ای در ردیابی درک برنامه­ریزان از برآمدهای برنامه­ریزی، محیط برنامه­ریزی و بستر اجتماعی و نیز با توجه به ماهیت مکان­مند نظریه برنامه­ریزی، در عمل­آوری نظریه برنامه­ریزی محتوایی و میانی مرتبط با موقعیت خاص قابلیت کاربرد دارد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

زیست مجردانه در تهران مطالعه‌ای به روش نظریه مبنایی

 تصمیم افراد به زندگی مستقل از خانواده و عملی کردن آن، در سال‌های اخیر به یکی از فرایندهای برجسته و قابل اعتنا در شهرهای بزرگ ایران تبدیل شده است؛ طبق آمار غیررسمی اعلام‌شده از سوی مدیرکل فرهنگی سازمان ملی جوانان در شهریورماه سال 90، حدود 27 درصد جوانان در کلان‌شهرهای کشور زندگی مستقل از خانواده دارند، این نرخ در تهران به 30 درصد می‌رسد و این آمار در حال افزایش است. تحقیق منتهی به این مقاله به ...

متن کامل

نظریه دانشگاه اسلامی: الگوی فرهنگی منتج از روش نظریه مبنایی

هدف: پس از گذشت بیش از سه دهه از عمر انقلاب اسلامی و درخشش نظام آموزش عالی و دانشگاهها با محوریت توسعۀ کمّی، هنوز مباحث زیادی در مورد ماهیت، چرایی و چگونگی دانشگاه اسلامی وجود دارد. فقر مبانی نظری دانشگاه اسلامی و تقلیدی بودن مفهوم و کارکردهای دانشگاه، یکی از دلایل اصلی پیچیدگی فرایند اسلامی شدن دانشگاههاست. هدف این مقاله، ارائۀ یک الگوی فرهنگی برای نظریۀ دانشگاه اسلامی با رویکرد اکتشافی است. رو...

متن کامل

زیست مجردانه در تهران مطالعه ای به روش نظریه مبنایی

تصمیم افراد به زندگی مستقل از خانواده و عملی کردن آن، در سال های اخیر به یکی از فرایندهای برجسته و قابل اعتنا در شهرهای بزرگ ایران تبدیل شده است؛ طبق آمار غیررسمی اعلام شده از سوی مدیرکل فرهنگی سازمان ملی جوانان در شهریورماه سال 90، حدود 27 درصد جوانان در کلان شهرهای کشور زندگی مستقل از خانواده دارند، این نرخ در تهران به 30 درصد می رسد و این آمار در حال افزایش است. تحقیق منتهی به این مقاله به م...

متن کامل

روش شناسی نظریه مبنایی و کاربرد آن در علوم سیاسی

ویژگی­ های نظریه مبنایی موجب گسترش استفاده از این روش در مطالعات علوم اجتماعی شده است. رشتۀ علوم سیاسی، متغیرهای پیچیده و چندبعدی مانند سیاست، قدرت سیاسی و دولت را مطالعه می­کند. شرایط و عوامل متفاوت حاکم بر متغیرهای مورد مطالعه این رشته در جوامعِ مختلف ایجاب می­کند پژوهشگران این عرصه مجهز به مهارت­های مختلف روش­شناسی باشند تا بتوانند این پدیده­های غامض را در چارچوب و زمینه خاص خود مطالعه و بررس...

متن کامل

هم‌سویی مبنایی تفسیر قرآن به قرآن و نظریه میدان‌ معنایی

پژوهش حاضر با هدف ارتقای کیفی پدیده تفسیر و فهم گزاره‌های قرآنی، سعی در تلفیق دو روش «تفسیر قرآن به قرآن» و «نظریه میدان معنایی»، در فهم و تفسیر قرآن دارد. ایده اصلی نوشتار آن است تا هم‌سویی‌های مبنایی آنها را روشن کند و از لابه‌لای مبانی مورد اختلاف، بزنگاه‌های مشترک و متقارب را کشف نماید. یافته‌ها حاکی از آن است که دو روش در برخی مبانی مانند متن‌گرایی، نظام‌وارگی متن و جهان‌بینی زبانی اشتراک ...

متن کامل

منطق به مثابه روش شناسی پژوهشهای فلسفی

روش­شناسی پژوهش فلسفی سبب تقویت انگیزه، افزایش توانایی درک مفاهیم، تفکر خلاق و مهارتهای تحلیل داده‌ها با هدف تقویت فرآیند تفکراستدلالی برای انجام­ پژوهش فلسفی می‌شود. نتیجه­بخشی و هدفمندی تحقیق فلسفی، مرهون تحقیق درست (اثربخشی) و درست­تحقیق­کردن (کارایی) است که باعث بهره­وری آن می­شود. اثربخشی زمانی تأمین می­شود کهارزیابی منجر به طرح تحقیق به­درستی رعایت شود که دربرگیرنده هدف، ضرورت، مسائل، فرض...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 9  شماره 34

صفحات  3- 16

تاریخ انتشار 2020-04-20

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023