بررسی کمیت و کیفیت مواد موثره اسانس شش گونه از جنس Thymus در مرحله گلدهی

آویشن گیاهی معطر متعلق به تیره نعنا که به‌دلیل سنتز متابولیت‌های ثانویه تیمول و کارواکرول مصارف گسترده دارویی  دارد. این تحقیق به‌منظور بررسی اجزای اسانس و عملکرد اسانس شش گونه از آویشن: T. daenensis، T. kotschyanus، T. migricus، T. vulgaris، T. transcaucasicusوT. trautvetteriiدر قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1394 در دانشگاه شهرکرد انجام گرفت. سر‌شاخه‌های گلدار گونه‌ها در مرحله گلدهی کامل از فاصله پنج سانتی‌متری سطح خاک برداشت و به روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) اسانس‌گیری و ترکیب‌های تشکیل دهنده اسانس توسط دستگاه GC/MS شناسایی گردید. نتایج تجزیه واریانس تاثیر معنی‌دار (05/0p<) تیمار بر روی حجم و وزن اسانس نشان داد. آویشن باغی ازبیشترین مقدار حجم اسانس (28/0 میلی‌لیتر) و وزن (27/0 گرم) برخوردار است. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که گونه T. trautvetterii دارای بیشترین بازده اسانس (1/1درصد)، بیشترین میزان درصد حجمی اسانس متعلق به گونه  T. migricus و معادل 02/1 بود. با بررسی ترکیبات اسانس بیشترین مقدار پارا-سیمین (46/19 درصد) وگاما- ترپینن (17/14 درصد) متعلق به گونه T. vulgaris، بیشترین میزان تیمول (43/60 درصد) در گونه T. daenensis، کارواکرول (95/6 درصد) در گونه T. kotschyanus و ژرانیول (38/41 درصد) در گونه T. trautvetterii مشاهده گردید. در حالی‌ که بیشترین بازده تولید ترکیب‌های اسانس در گونه T. kotschyanus (52/98 درصد) مشاهده شد.