بررسی چند روایت از نبرد ایرانیان با دیوهای مازندران در متون پهلوانی پس از شاهنامه
نویسنده
چکیده مقاله:
یکی از داستان‌های مشهور شاهنامه رفتن رستم به مازندران برای رهایی کاووس و سپاهیانش است که با کشته‌شدن دیو سپید، رهایی کاووس از بند او و واگذاری مازندران به اولاد پایان می‌یابد. این داستان، که به «هفت‌خان رستم» نیز اشتهار دارد، نفوذ بسیاری در شماری از منظومههای پهلوانی، طومارهای نقالی و روایت‌های شفاهی/مردمی شاهنامه داشته است. اثرپذیری این دسته آثار از روایت نبرد رستم با دیوان مازندران به دوگونه است: نخست، در بسیاری از این متون، روایات گوناگونی از رفتن رستم به مازندران و نبرد او با دیو سپید آمده یا اشاره‌های بسیاری بدان شده است. دوم، در برخی متون حماسی ایران، خواه منظوم و خواه منثور، شماری دیوان و پتیارگان از نژاد دیو سپید حضور دارند که هریک از آنها، پس از آگاهی از نژاد خود و چگونگی کشته‌شدن آن دیو، به کین‌خواهی از رستم یا یکی از پهلوانان خاندان او می‌پردازند، اما در همه این داستان‌ها ناکام می‌مانند و در نبرد با پهلوان کشته می‌شوند. اگرچه این دسته روایات در بیشتر متون منثور عامیانه ایران به‌اختصار آمده است، اما در شماری از متون، مانند شبرنگ‌نامه، شهریارنامه و برزونامه جدید با تفصیل بیشتری بیان شده است. در این مقاله، نخست به بررسی این دسته روایات در متون منظوم پهلوانی پس از شاهنامه می‌پردازیم. سپس، مضامین مشترک این داستان‌ها یا موارد اختلاف آنها را با روایت شاهنامه بررسی می‌کنیم.
منابع مشابه
آذر برزین در متون پهلوانی پس از شاهنامه
آذربرزین پسر فرامرز، یکی از یلان نامدار منظومههای حماسی پس از شاهنامه است. برای نخستین بار در بهمن‌نامه است که آذربرزین بدون هیچ مقدّمه‌ای وارد داستان میشود و پس از کین‌خواهی از بهمن، دیگر سخنی از او به میان نمی‌آید. در منظومههای دیگری مانند فرامرزنامۀ بزرگ و شهریارنامه، روایت‌هایی دربارۀ چگونگی آشنایی فرامرز با مادر آذربرزین آمده و در منظومۀ اخیر، حتّی آیندۀ آذربرزین نیز پیش‌بینی شده است. در ...
متن کاملبررسی تأثیر نیاکان در منظومه های پهلوانی پس از شاهنامه
یکی از مضامینی که در بیشتر منظومههای پهلوانی پس از شاهنامه دیده میشود، حضور قهرمانان و پهلوانان دورههای گذشته وتأثیر آنها در داستان است. بررسی منظومههای پهلوانی پس از شاهنامة فردوسی نشان میدهد که نیاکان و درگذشتگان- که اغلب قهرمانان و پهلوانان دورههای گذشته هستند- به سه گونه در این منظومهها حضور یافته و تأثیرات بنیادینی در سیر داستان ایجاد کردهاند: 1- نخست اینکه در بیشتر منظومههای ...
متن کاملبررسی تأثیر نیاکان در منظومه های پهلوانی پس از شاهنامه
یکی از مضامینی که در بیشتر منظومههای پهلوانی پس از شاهنامه دیده میشود، حضور قهرمانان و پهلوانان دورههای گذشته وتأثیر آنها در داستان است. بررسی منظومههای پهلوانی پس از شاهنامة فردوسی نشان میدهد که نیاکان و درگذشتگان- که اغلب قهرمانان و پهلوانان دورههای گذشته هستند- به سه گونه در این منظومهها حضور یافته و تأثیرات بنیادینی در سیر داستان ایجاد کردهاند: 1- نخست اینکه در بیشتر منظومههای ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 25 شماره 83
صفحات 209- 230
تاریخ انتشار 2018-03
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی برای این مقاله ارائه نشده است
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023