بررسی و نقد کتاب زبان انگلیسی هفتم بر مبنای دستور نقش‌گرای نظام‌‌مند هلیدی

ارزیابی کتاب‌‌های درسی و تحلیل محتوای آن‌‌ها در برنامه‌‌ریزی آموزشی اهمیت بسیاری دارد. هدف پژوهش حاضر تحلیل زبان‌‌شناختی متن کتاب زبان انگلیسی هفتم از منظر انواع فرایند (فعل) بر اساس چهارچوب فرانقش تجربی دستور نقش‌‌گرای نظام‌‌مند هلیدی و متیسون (2014) است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی ـ تحلیلی است. به این ترتیب متن کتاب (شامل دستورالعمل تمرین‌‌، متن مکالمه، و درس‌‌) در قالب شش فرایند مادی، ذهنی، ارتباطی، رفتاری، بیانی، و وجودی طبقه‌‌بندی و الگوی کاربرد فرایندها ارائه می‌‌شود. برای مقایسة بهتر کل کتاب به چهار بخش (شامل دو درس، تمرین‌‌ها، و مرور) تقسیم می‌‌شود. نتایج نشان می‌‌دهد که از مجموع 509 فرایند مشاهده‌شده فرایند رابطه‌‌ای با 36 درصد رخداد پربسامدترین است. درصد رخداد سایر فرایندها عبارت‌اند از: مادی 27 درصد، رفتاری 19 درصد، بیانی 14 درصد، ذهنی 4 درصد، و وجودی کم‌تر از 1 درصد. درصد فرایند رابطه‌‌ای در بخش سوم و چهارم به طور چشم‌گیری کاهش می‌‌یابد. درصد رخداد فرایند مادی و رفتاری به‌ترتیب روندی افزایشی و کاهشی دارد. بیش‌ترین رخداد فرایند ذهنی در بخش چهارم است. در کل دانش‌‌آموزان با 60 نوع فعل گوناگون مواجه می‌‌شوند: مادی (35 فعل)، ذهنی (7 فعل)، رابطه‌‌ای (4 فعل)، رفتاری (6 فعل)، بیانی (7 فعل)، و وجودی (1 فعل).