بررسی و تحلیل مضامین اخلاقی «تواضع و تکبّر» دردیوان صائب تبریزی

نویسندگان

  • احمد رنجبر استاد دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز
  • محمد صادق خادمی دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
چکیده مقاله:

اخلاق، علم تهذیب نَفس و یکی از شُعَب حکمت عملی است که به انسان  می آموزد تا  در عمل و با ارادﮤ خویش و به دور از هرگونه هوی و هوس و تقلید کورکورانه، به راه مستقیم قدم گذارد و سعادت خویش را تضمین نماید1.  هدف اصلی علم اخلاق این است که انسان بتواند با عمـل به فضایل اخلاقی و پرهیز از رذایل اخلاقی ،  از حضیض مرتبـﺔ بهایم به اوج مقام انسانی خویش یعنی ، اشرف مخلوقات نایل شود.  « تواضع »  یکی  از  صفات پسندیدﺓ اخلاقی است که در آیات ، احادیـث و متون نظم و نثر ادب فارسی ، به  رعایت آن ، بسیار سفارش شده و نیز صفت مقابل آن یعنی « تکبّر» بسیار مورد نکوهش واقع شده است. اهمّیّت و جایگاه  « تواضع و تکبّر »در آموزه های اخلاقی و دینی ، مسلمان بودن و تأثیر پذیری شعـر صائب از  قرآن و معـارف اسلامی،  ضـرورت انجام این مقـاله  را  آشکار  می سازد . محمّد علی صائب تبریزی ، در دیوان اشعار خود ، ابیاتی را با ظرافتی خاصّ و مضامینی بدیع و زیبـا برای تبیین دو صفت « تواضـع و تکبّر » می آورد . نگارندﺓ مقـاله ، ضمن تعریف واژه های « تواضع و تکبّر » و بیان جایگاه آن ها در آموزه های دینی ، به بررسی  هر یـک از صفات مذکور در اشعـار صائب می پردازد و میزان توجّه شـاعر به این صفات اخلاقی  را نشان می دهد. این پژوهش در صدد پاسخ به این پرسش است که آموزه های اخلاقی «تواضع و تکبّر» چه جایگاه و کاربردی در دیوان صائب دارند ونیز شاعر در تبیین دو صفت اخلاقی مذکور ،تاچه اندازه از آموزه های قرآنی و دینی تـﺄثیر پذیرفته است ؟

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

فرهنگ مضامین اشعار صائب تبریزی

رساله حاضر با موضوع« فرهنگ مضامین اشعار صائب تبریزی » به رشته ی تحریر در آمده است . در این رساله اشعارصائب تبریزی به عنوان شاخص ترین و بلند آوازه ترین شاعر سبک هندی در قرن دهم تانیمه ی قرن دوازدهم هجری مورد بررسی قرار گرفته ودر آن به مختصات بارز این سبک، نازک اندیشی و مضمون پردازی با استفاده از عناصر صور خیال پرداخته شده است. بی تردیدصائب شاعری است که مضامین بسیار زیبایی را در اشعار خود خلق می ...

فرهنگ مضامین اشعار صائب تبریزی

موضوع پایان نامه ی حاضر « فرهنگ مضامین اشعار صائب » است . صائب بهترین شاعر سبک هندی است. سبک هندی به سبک شعری رایج در قرن دهم تانیمه ی قرن دوازدهم هجری گفته می شود. از مختصات بارز این سبک، نازک اندیشی و مضمون پردازی با استفاده از عناصر صور خیال است. شاعر این سبک تنها راه گریز از تکرار و ابتذال و به نوعی بیرون آمدن از زیر تجربه های عظیم شعری پیش از خود را در شیوه های بیانی متفاوت با خلق مضامین ن...

15 صفحه اول

پارادوکس تکبر و تواضع در شعر و شخصیت خاقانی

خاقانی یکی از شگفت‌ترین شاعران روزگاران است و آثار بازمانده از او بویژه دیوان پر ‌برگ و بارش یکی از ارجمندترین میراث‌های ادبی و فرهنگی زبان فارسی است. از نگاه شخصیتی نیز شخصیتی شگفت و پارادوکسیکال دارد و آشکارترین نشانة شخصیت پارادوکسیکال او که در دیوانش نیز بازتاب بسیار دارد، از یک سو مفاخره‌های فزون و فراوان اوست که نشان از شخصیتی خودبین و خودفروش دارد که خود را از همگان برتر می‌شمارد و از هم...

متن کامل

پارادوکس تکبر و تواضع در شعر و شخصیت خاقانی

خاقانی یکی از شگفت‌ترین شاعران روزگاران است و آثار بازمانده از او بویژه دیوان پر ‌برگ و بارش یکی از ارجمندترین میراث‌های ادبی و فرهنگی زبان فارسی است. از نگاه شخصیتی نیز شخصیتی شگفت و پارادوکسیکال دارد و آشکارترین نشانة شخصیت پارادوکسیکال او که در دیوانش نیز بازتاب بسیار دارد، از یک سو مفاخره‌های فزون و فراوان اوست که نشان از شخصیتی خودبین و خودفروش دارد که خود را از همگان برتر می‌شمارد و از هم...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 9  شماره 37

صفحات  9- 40

تاریخ انتشار 2015-02-20

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023