بررسی و تحلیل رفتارهای ایدئولوژیک قهرمان در مقامات حریری براساس مربع ایدئولوژیک وندایک
نویسنده
چکیده مقاله:
مقامات حریری که در خلال سال‌های 495 تا 504 ه.ق نوشته شد؛ مرکب از پنجاه مقامه است. موضوع اصلی آن، شرح دریوزگی «ابوزید سروجی» با چرب‌زبانی و حیله‌گری است؛ امّا مؤلف درلابه‌لای متن به موضوعات دیگری مانند پرهیز از دنیاپرستی و تشویق به نیکوکاری که سویۀ متضادی با حیله و تملق دارند؛ توجه داشته و با سحر بیان به عرضۀ صنایع بدیعی و بازی‌های لفظی، پرداخته است. این مقاله سعی دارد تا رفتارهای ایدئولوژیک قهرمان (ابوزید سروجی) را براساس مربع ایدئولوژیک وندایک که در زیر بخش رویکرد تحلیل گفتمان اجتماعی- شناختی قرار دارد؛ با هدف تبیین ایدئولوژی در دایرۀ گفتمان، به روش مطالعۀ کتابخانه‌ای و تحلیل داده‌ها، جهت رسیدن به پاسخ پرسش‌های تحقیق و اثبات یا ردِّ فرضیه‌ها بررسی کند. در این راستا در پنجاه مقامۀ مورد نظر که جامعۀ آماری این تحقیق را در بر میگیرد؛ رفتارهای ایدئولوژیک قهرمان، در ساختاری نظام‌مند، بر پایۀ 1) توصیف ظاهری قهرمان 2) ترفندهای بیانی او 3) محتوای بیانی 4) عمل گفتمانی 5) عملکردهای متضاد، رصد و بررسی شده است و نتایج حاصله این است که قهرمان، بیانِ گفتمانی‌اش ساحرانه - با محتوای متناقضِ اندرز و اغوا - در جهت رسیدن به خواسته (گدایی، افشاگری حاکمان و روشنگری عامۀ مردم) با تأکید بر صفات مثبتِ خودی و صفات منفیِ دیگری است. تجمیع این ویژگی‌های گفتمانی، رفتارهای قهرمان را در هر مقامه متضاد و دوگانه(نیم‌خوب، نیم‌بد)، نشان میدهد؛ به گونه‌ای که گفتمان فقر و گدایی و افشای بی‌توجهی حاکمان وقت به رفاه عمومی و اصحاب فرهنگ را برای خواننده ترسیم می‌کند.
منابع مشابه
تحلیل داستان رستم و شغاد بر اساس مربع ایدئولوژیک وندایک
در این نوشتار، داستان رستم و شغاد از شاهنامه در چهارچوب «تحلیل گفتمان انتقادی از دیدگاه وندایک» بررسی میشود. پس از طرح مسأله و بیان پیشینة تحقیق، «رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی» را به طور کلی و رویکرد وندایک را در تحلیل گفتمان انتقادی بهطور خاص معرّفی کردهایم. این بخش، مبنای نظری تحلیل ما را پیش روی خوانندگان قرار میدهد. در ادامه، ضمن گزارش کوتاه داستان و از طریق تحلیل مؤلفههای گفتمانمدار ...
متن کاملتحلیل داستان رستم و شغاد بر اساس مربع ایدئولوژیک وندایک
در این نوشتار، داستان رستم و شغاد از شاهنامه در چهارچوب «تحلیل گفتمان انتقادی از دیدگاه وندایک» بررسی میشود. پس از طرح مسأله و بیان پیشینة تحقیق، «رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی» را به طور کلی و رویکرد وندایک را در تحلیل گفتمان انتقادی بهطور خاص معرّفی کردهایم. این بخش، مبنای نظری تحلیل ما را پیش روی خوانندگان قرار میدهد. در ادامه، ضمن گزارش کوتاه داستان و از طریق تحلیل مؤلفههای گفتمانمدار ...
متن کاملتحلیل گفتگوی حضرت موسی و فرعون در سایۀ مربع ایدئولوژیک ون دایک
تحلیل گفتمان انتقادی به عنوان رویکردی جدید از تحلیل گفتمان، روشی است که در کشف جهانبینی گفته پرداز اهمیت بالایی دارد. تئون ون دایک از نظریه پردازان برجسته ی حوزه ی تحلیل گفتمان انتقادی با تأکید بر این نکته که جهانبینی گفته پرداز (ایدئولوژی) قابلیت بازنمایی در زبان را دارد؛ تئوری مربع ایدئولوژیک را بیان می‌کند. اصطلاح مربع ایدئولوژیک که از چهار ضلع تأکید بر ویژگی مثبت خود یا خودی ها، تأکی...
متن کاملبررسی مؤلفههای گفتمانمدار در مربع ایدئولوژیک سرودهای ملی کشورهای عربی حوزة شام بر اساس مدل وندایک
ارزیابی سطوح گوناگون گفتمان، امکان دستیابی به برداشتی جدید از آن را فراهم می‌نماید و تعاملات زبان با ساختارهای ایدئولوژیک را کشف می‌کند. از آن‌جاکه مهم‌ترین شرط بازتولید هویت ملی دسترسی به گفتمان‌هایی است که باعث هژمونی هویت می‌گردد؛ بنابراین سرود ملی هر کشور می‌تواند نقش مهمی در شناخت این مهم داشته‌باشد. وندایک که ایدئولوژی را بنیانی برای بازنمایی‌هایِ اجتماعیِ مشترک می‌داند، مدلی را برای تحلیل...
متن کاملبررسی مؤلفههای گفتمانمدار در مربع ایدئولوژیک سرودهای ملی کشورهای عربی حوزة شام بر اساس مدل وندایک
متن کامل
بررسی و تحلیل لایۀ ایدئولوژیک واژگان، در داستان امیر ارسلان
هر زبانی در بافت فرهنگی خاص شکل میگیرد، به همین سبب میتوان در آثار ادبی، گفتمان فرهنگی و خصوصا ایدئولوژیک آن جامعه را نشانهیابی کرد و بدین وسیله تحولات فرهنگی حاکم بر نسلهای گوناگون و حتی ژانرهای گوناگون ادبی را مورد بررسی قرار داد که چنین بررسیای در حیطۀ سبک شناسی و از مقولۀ تحلیل گفتمان قرار میگیرد. داستان امیرارسلان نامدار که از جمله رمانسهای عامیانهی پر مخاطب زبان فارسی است، نه تنها...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 10 شماره 17
صفحات -
تاریخ انتشار 2020-08-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023