بررسی هزینه- سودمندی روش‌های حفاظت و نگهداری منابع در کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی شهر تهران

    هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر آن است تا هزینه- سودمندی روش‌های حفاظت و نگهداری منابع مورد استفاده در کتابخانه‌های دولتی شهر تهران را  بررسی کند. روش‌ پژوهش:روش پژوهش پیمایش تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش، مدیران یا سرپرستان 83 کتابخانه شامل 13 کتابخانه مرکزی و 70 کتابخانه دانشکده‌ای دانشگاه‌های دولتی در سطح شهر تهران بودند که به صورت نمونه‌گیری طبقه‌ای انتخاب شدند و در نهایت 42 کتابخانه (52 درصد) به پرسشنامه پاسخ دادند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه‌ای محقق‌ساخته شامل 9 جدول است. روایی ابزار پژوهش با تأیید تعدادی از اساتید گروه علم اطلاعات و دانش‌‌شناسی و پایایی آن با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ 88/0 محاسبه شد. داده‌های حاصل از پژوهش با استفاده از نرم‌افزار اکسل تجزیه و تحلیل شده است. یافته‌ها: یافته‌های حاصل از پژوهش نشان داد که بیش‌ترین فعالیت کتابخانه‌ها در زمینه نگهداری منابع، به «حفظ نظافت» با فروانی 20/62 درصد و بیش‌ترین اقدام در زمینه حفاظت منابع به «صحافی و جایگزینی منابع» با فراوانی 34/83 درصد اختصاص دارد. همچنین وضعیت کتابخانه‌های «با تعداد منابع بیش‌تر»، از منظر شاخص تلفیقی هزینه- سودمندی (یا مطلوبیت اقتصادی- سودمندی) نسبتاً مناسب بود. در کتابخانه‌های با منابع متوسط نیز وضعیت نسبتاً مشابه کتابخانه‌های بزرگ است، اما در کتابخانه‌های «با حجم منابع کم» که بخش عمده جامعه پژوهش (29/64 درصد) را شکل می‌دهند، از نظر شاخص تلفیقی هزینه ـ سودمندی در انتخاب و استفاده از روش‌های حفاظت و نگهداری منابع کتابخانه‌ای وضعیت مناسبی وجود ندارد. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از بررسی وضعیت کتابخانه‌ها از منظر شاخص هزینه- سودمندی نشان داد که گروه کتابخانه‌های کوچک در نامناسب‌ترین وضعیت قرار دارند. ضعف در روش‌های حفاظت در برابر آلودگی‌های جوی، روش‌های حفظ امنیت منابع و روش‌های محفاظت در برابر آتش‌سوزی، مهم‌ترین کاستی‌های این گروه از کتابخانه‌ها است.