بررسی نقش گسل‏ها در مورفولوژی دشت‏های شمالی زنجان‌رود

نویسنده

  • حسن جعفری استادیار گروه جغرافیا دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
چکیده مقاله:

یکی از خصوصیات منحصربه‌فرد دشت‏های شمالی حوضه آبی زنجان‌رود در استان زنجان، وجود رودخانه‏هایی است که به‌صورت موازی، در دره‏های عمیقی جریان دارند. با توجه به شیب ملایم سطوح هموار اطراف دره‏ها، که به دره‏ها ختم نمی‌شود،‌ لندفرم‏های موجود با فرآیندهای امروزی در تعادل نیستند. مشخص‌بودن کنیک کوهستان در نقشه‏های توپوگرافی و شواهد میدانی، نشان می‌دهد در دشت‏های مورد مطالعه، مخروط‌افکنه جدیدی در حال گسترش نیست، در حالی که حفر دره‏ها در درون مخروط‌افکنه‏های قدیمی انجام شده‌اند که کل سطح دشت‏های شمالی را پوشیده‏اند. رودخانه‏هایی مثل سهرین، سارمساقلو و قره‌چریان که وسعت حوضه آبی قابل توجهی بالاتر از سینوزیته جبهه کوهستان دارند، در دره‏های عمیقی جاری هستند که در سینوزیته کوهستان گاه عمق آنها از صد متر نیز تجاوز می‌کند و در طول زیادی از مسیر، با حفظ اختلاف ارتفاع اولیه نسبت به نواحی اطراف، به زنجان‌رود ختم می‏شوند. بررسی شرایط توپوگرافیکی دشت‌سرهای پوشیده از رسوبات آلوویالی، الگوی آبراهه‏های موازی و انقطاع دشت‌سرها با دره‏های آبشخور‌مانند عمیق و وسیع، از روی نقشه‏های توپوگرافی و زمین‌شناسی منطقه به‌همراه شواهد میدانی نشان‌دهندۀ دخالت شدید تکتونیک در تحول دشت‏های شمالی زنجان‌رود است. در این پژوهش، از شاخص‏های مورفوتکتونیکی همچون؛ گرادیان طولی رودخانه (SL)، تقارن‌نداشتن حوضه زهکشی (Af)، نسبت کف دره به ارتفاع آن (Vf)، پیچ و خم پیشانی کوه (Smf) و تقارن توپوگرافی عرضی (T) استفاده شده ‏است. ارقام برآورد‌شده از این شاخص‏ها‌، در سه کلاس یک تا سه (فعال تا غیر‌فعال) طبقه‌بندی شدند. از نتایج به ‌دست آمده بر می‏آید که این زیرحوضه از نظر تکتونیکی در گروه فعال قرار گرفته‏ است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی منابع آبهای زیر زمینی دشتهای نیمه بسته زاگرس

دشتهای جنوبی ایران در نتیجه کوهزائی آلپ که منجر به وجود آمدن رشته جبال زاگرس شد ، ساخته شدند . کیفیت مرفولوژیک دشتهای مذکور در نتیجه حرکاتی که از کوهزائی آلپ نیز ادامه داشتند دچار تغییراتی گردید و وضعیت کنونی خود را پیدا کرد . در نتیجه این تغییرات دشتهای فعلی در کوهستانهای زاگرس جایگزین گردیدند . از نظر ئیدرولوژیک میتوان دشتهای مذکور را به سه دسته دشتهای بسته ، دشتهای نیمه بسته و دشتهای باز ت...

متن کامل

برآورد کمی ظرفیت برد گردشگری حاشیه زنجانرود

یکی از اهداف گردشگری و رفتن به دل طبیعت، رسیدن به آرامش درون و جست وجوی انرژی‌های طبیعی است. مکان‌های طبیعی نظیر کنار رودها و دریاها، جلگه‌ها و. ..همچنین اماکن تاریخی و زیارتی؛ مناطقی برای تجربه این آرامش به شمار میروند. از طرف دیگر جوامع میزبان برای رشد و توسعه گردشگری ظرفیت معینی دارد و رشد فراتر از حد ظرفیت آن، منجر به بروز پیامدهای اجتماعی و زیست محیطی خواهد شد و پس از مدتی کاهش منافع سرمای...

متن کامل

بررسی نفوذ آب دریا در سفره آبهای زیر زمینی دشتهای ساحلی دریای مازندران

نفوذ آب شور در نواحی ساحلی دریاها موجب تشکیل یک سطح جدائی بین آب شور و شیرین می گردد . سطح مزبور ثابت نبود . و با تغییرات پیزومتری سفره آبهای زیرزمینی جابجا می شود . برای آنکه از سفره آبهای زیر زمینی در نواحی ساحلی بتوان به بهترین نحو بهره برداری نمود بایستی با دقت کافی موقعیت سطح جدایی فوق را مورد مطالعه قرار داد . در این مقاله سعی شده که در طول سواحل دریای مازندران با توجه به اطلاعات موجود و...

متن کامل

نقش اقتصادی جنگل در معیشت خانوارهای روستایی در زاگرس شمالی

هرچند جنگل‌ های زاگرس از لحاظ تولید چوب صنعتی جایگاه چندانی ندارند، اما محصولات غیر الواری این جنگل‌ ها می‌ توانند نقش مهمی در اقتصاد خانوارهای روستایی ایفا کنند. این مطالعه که در بخش نمه‌شیر از توابع شهرستان بانه در استان کردستان انجام گرفت، به بررسی انواع راهبردهای معیشتی مردم روستایی و جنگل‌ نشین، نقش اقتصادی هر یک و به‌ خصوص سهم اقتصادی انواع مختلف محصولات غیر الواری جنگل می‌ پردازد. نتایج ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 28  شماره 1

صفحات  35- 48

تاریخ انتشار 2017-04-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023