بررسی فعالیت آنتی‌اکسیدانی، سنجش محتوی متابولیت‌های ثانویه و اسمولیت‌های اندام‌های هوایی و زیرزمینی گیاه دارویی مامیران (Chelidonium majus L.) در مراحل مختلف فنولوژیکی

هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی فعالیت آنتی‌اکسیدانی، سنجش میزان آلکالوئیدها، ترکیبات فنلی و آنتوسیانینی، فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و پراکسیداز به‌علاوه اسمولیت‌های گیاه دارویی مامیران در مراحل رویشی، گل‌دهی و میوه‌دهی بود. جهت نیل به این هدف، ابتدا نمونه‌های مامیران از حاشیه مزارع بخش چمستان شهرستان نور از توابع استان مازندارن جمع‌آوری و سپس از لحاظ گیاه‌شناسی مورد شناسایی قرار گرفت. نتایج نشان داد که ریشه مامیران در مراحل مختلف فنولوژیکی از میزان آلکالوئیدها و فنل کل بیشتری در مقایسه با اندام‌‌های هوایی در مراحل مشابه برخوردار بود. هم‌چنین بیشترین میزان آلکالوئیدها و فنل کل ریشه به ترتیب به مرحله رویشی و گل‌دهی اختصاص داشت. میزان آنتوسیانین‌ها با افزایش مرحله نموی گیاه مامیران در اندام‌های ریشه و هوایی به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. سنجش قندهای محلول در گیاه مامیران نشان داد که میزان این ترکیبات در تمام مراحل فنولوژیکی در ریشه بیشتر از اندام هوایی بود. اما بیشترین میزان پرولین در اندام هوایی در مرحله رویشی مشاهده شد. مطابق نتایج به‌دست آمده فعالیت، کاتالاز و پراکسیداز همبستگی مثبتی با فعالیت آنتی‌اکسیدانی نشان دادند. در این تحقیق مشخص شد با افزایش میزان ترکیبات آلکالوئیدی و فنلی در اندام‌های زیرزمینی و هوایی مامیران در مراحل مختلف فنولوژیکی، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی در مهار رادیکال‌های آزاد به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. در مجموع، ریشه گیاه مامیران در مرحله رویشی از مقدار مناسبی از مواد موثره آلکالوئیدی برخوردار بود، بنابراین شاید بتوان از آن به‌عنوان منبع مناسبی جهت استحصال ترکیبات دارویی استفاده نمود.