بررسی عوامل موثر بر تحولات کشت استراتژیک در شهرستان گرگان

امروزه یکی از مهمترین نیازهای بشر، تأمین غذا و پوشاک است. پنبه با داشتن الیاف، ‌روغن و پروتئین می‌تواند بخشی از نیازهای صنعتی، غذایی و دامی کشور را مرتفع نموده و همچنین برای قشر زیادی از کشور اشتغال‌زایی کند. یکی از مهم‌ترین قطب‌های تولید پنبه در کشور، شهرستان گرگان است. بر طبق آمارهای موجود، در سال‌های اخیر تولید پنبه در شهرستان گرگان روند رو به کاهش داشته است، به طوری که سطح زیرکشت آن از 75000 هکتار در سال 1360 به 660 هکتار در سال 1393رسیده است. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر تحولات کشت پنبه در شهرستان گرگان صورت پذیرفت. روش انجام پژوهش پیمایشی و از نوع توصیفی-تحلیلی بوده و جمع‌آوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای و میدانی صورت گرفت. جامعه آماری پژوهش حاضر 248 پنبه کار بوده که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 151 نفر مشخص گردید و داده‌ها از طریق آزمون T و مدل رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که رقابت محصولات پرسودتر مانند سویا مهم‌ترین عامل مؤثر در کاهش تولید پنبه در سال‌های اخیر بوده است. همچنین دولت در سطح متوسطی از کشاورزان پنبه‌کار این منطقه حمایت نموده است که این مسأله نیز در کاهش سطح زیرکشت این محصول بی تأثیر نیست. در انتها با توجه به نتایج پژوهش، ضمن اشاره به موانع و مشکلات موجود، راهکارهای اجرایی در منطقه مورد مطالعه مانند خرید تضمینی و مستقیم از دست کشاورز -استفاده از ارقام پرمحصول و زودرس -ارتباط بخش صنعت با پنبه‌کاران -سپردن مسئولیت زراعت پنبه به افراد متخصص -برداشت ماشینی پنبه -اعمال سیاست ممنوعیت واردات پنبه -واردات یا ساخت دستگاه‌های کوچک چین، نخ‌ریسی، رنگرزی، نساجی و استقرار آن‌ها در مناطق روستایی -همتاسازی قیمت‌ها -دادن یارانه تولید خرید پنبه بر اساس هزینه تولید -یکپارچه‌سازی اراضی -به روز کردن کارخانجات مرتبط مکانیزه کردن کشت به منظور کاهش هزینه پیشنهاد گردیده است