بررسی عوامل مؤثر بر صادرات صنایع ایران با تأکید بر متغیر ساختار بازار (رهیافت داده‌های تابلویی پویا)

هدف اصلی این مقاله بررسی تأثیر متغیرهای سهم بازار به عنوان یک متغیر ساختاری، شدت هزینه‌های تحقیق و توسعه و شدت هزینه‌های تبلیغات به عنوان متغیرهای رفتاری بازار، نرخ واقعی ارز به عنوان متغیر قیمتی و سودآوری به عنوان متغیر عملکردی، بر صادرات زیربخش‌های صنعتی ایران، طی سال‌های 1379-1386 می‌باشد. در مطالعات اقتصادی، علاوه بر عوامل کلان مؤثر بر صادرات غیر‌نفتی و به خصوص صادرات صنعتی، عوامل خردی نیز بر آن اثرگذار هستند که در مطالعات انجام شده در ایران کمتر به آن‌ها پرداخته شده است. برای این منظور از آمار و اطلاعات مربوط به کارگاه‌های صنعتی با ده نفر کارکن و بالاتر کشور، برای 23 کد دو رقمی بخش صنعت ایران استفاده شده و مدل تحقیق با استفاده از رهیافت داده‌های تابلویی پویا و تخمین‌زننده گشتاور تعمیم‌یافته برآورد شده است. نتایج این مطالعه، دلالت بر اثر مستقیم سهم بازار، شدت هزینه‌های تحقیق و توسعه، شدت هزینه‌های تبلیغات، سودآوری و نرخ واقعی ارز بر صادرات در زیر بخش‌های صنعت ایران داشته و تأثیرگذاری سهم بازار بر صادرات زیربخش‌های صنعتی، در مقایسه با سایر متغیرهای توضیحی مدل، بیشتر می‌باشد. لذا بر این اساس، ساختار بازار از مهم‌ترین متغیرهای اثرگذار بر صادرات بخش صنعت ایران محسوب می‌شود. همچنین با توجه به تأثیر مستقیم اثر هزینه‌های تحقیق و توسعه بر صادرات، افزایش سرمایه‌گذاری در امر تحقیقات و پژوهش‌های صنعتی از سوی مدیران و سیاست‌گذاران بخش صنعت ایران، می‌تواند زمینه‌های ارتقای صادرات غیر‌نفتی و به خصوص صادرات محصولات صنعتی در ایران را فراهم نماید.