بررسی عوامل مؤثر بر رکود اقتصادی مرتعداران در مراتع بلبان‌آباد (شهرستان دهگلان، استان کردستان)

کاهش عملکرد مراتع بر تعداد دام و فعالیّت‌های اقتصادی دامداران تأثیر مستقیم دارد و ادامه این روند رکود اقتصادی را در بین بهره‌برداران مراتع شدت می‌بخشد. هدف از این تحقیق، بررسی عوامل اثرگذار بر رکود اقتصادی مرتعدارانِ مراتع بلبان‌آباد بود. جامعه آماری در این تحقیق، 400 نفر از بهره‌برداران مراتع بلبان‌آباد بودند. حجم نمونه این تحقیق با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، 196 مرتعدار تعیین شد. به منظور انتخاب نمونه‌ها از روش نمونه‌گیری تصادفی استفاده شد. ابزار مورد استفاده در این روش برای گردآوری داده‌ها و اطلاعات، پرسشنامه بود. روایی پرسشنامه را متخصصان مرتع و پایایی آن را ضریب آلفای کرونباخ تأیید کرد. تجزیه و تحلیل داده‌ها به‌وسیله نرم‌افزار SPSS نسخه 22 انجام شد. نتایج حاصل از آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد که عوامل اقتصادی بیشترین همبستگی را با رکود اقتصادی مرتعداران داشت. به‌علاوه نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشان داد که در میان گویه‌های عوامل اقتصادی، فقدان تنوع شغلی با ضریب 912/0؛ در میان گویه‌های عوامل مدیریّتی، محدودیّت واگذاری اعتبارات به مرتعداران کم‌درآمد به منظور کاهش وابستگی درآمدی مرتعداران به مرتع با ضریب 885/0؛ در میان گویه‌های عوامل زیست‌محیطی، آسیب‌پذیری دامداری سنتی در اثر خشکسالی و کمبود علوفه با ضریب 893/0 و در میان گویه‌های عوامل اجتماعی، عدم اعتماد بین مرتعداران در فعالیّت‌های مشارکتی با ضریب 910/0 بیشترین اثرگذاری را با رکود اقتصادی مرتعداران دارند. همچنین، نتایج حاصل از تحلیل‌مسیر نشان داد که بیشترین اثرگذاری مستقیم و اثر کل (مجموع اثرات مستقیم و غیرمستقیم) مربوط به عوامل اقتصادی؛ و بیشترین اثرگذاری غیرمستقیم مربوط به عوامل مدیریّتی بود.