بررسی شناختیِ طرح‌واره‌های تصوری در کتابهای فارسیِ دورۀ ابتدایی
نویسندگان
چکیده مقاله:
هدف این پژوهش بررسی طرح‌واره‌های تصوری در کتابهای درسیِ فارسیِ دورۀ ابتدایی در چارچوب زبان‌شناسیِ شناختی است. طرح‌واره‌های تصوری یکی از مباحث اساسی رشته‌هایی چون فلسفه، روان‌شناسی و زبان‌شناسی است. به‌زعم زبان‌شناسان شناختی، اهمیت طرح‌واره‌های تصوری به‌عنوان بخشی از سازوکارهای زبان و تفکر این است که آنها به‌عنوان مفاهیم جسمیت‌یافتۀ ابتدایی و اولیه می‌توانند، به‌شکلی نظام‌مند، ساختار مفاهیم پیچیده‌تر را فراهم آورند. این مهم باعث اجتناب‌ناپذیرشدنِ مطالعه و بررسی آنها در بسیاری از زمینه‌ها، از جمله آموزش به‌طور عام و مواد آموزشی به‌طور خاص، می‌شود که به‌گونه‌ای به زبان و اندیشه گره خورده‌اند. ضرورت این مسأله موجب شد تا این پژوهش به بررسی طرح‌واره‌های تصوریِ حجمی، حرکتی و قدرتیِ جانسون، به‌عنوان طرح‌واره‌های پایه در کتابهای درسیِ فارسیِ پایه‌های تحصیلیِ اول تا ششم، به‌عنوان یکی از مواد آموزشی مهم، بپردازد. روش این پژوهش به‌لحاظ هدف، کاربردی و از نوع کیفی، توصیفی و نیز استنباطی است. نتایج بررسی‌ها نشان میدهد که هر سه طرح‌وارۀ پایه در تمامی کتابهای شش پایۀ تحصیلی کاربرد دارند که بیشترین میزان، ابتدا به طرح‌وارۀ حجمی (%5/58)، سپس به طرح‌وارۀ حرکتی (%5/25) و در نهایت به طرح‌وارۀ قدرتی (16%) اختصاص دارد و این‌که تفاوت بین فراوانی انواع طرح‌واره‌ها معنادار است. همچنین میزان جملاتِ بدونِ طرح‌واره (با %6/81) بیشتر از جملاتِ با طرح‌واره (با %4/18) است و این‌که تفاوتِ بین فراوانی این دو معنادار است. این تحقیق نشان میدهد که استفاده از طرح‌وارۀ حجمیِ بیشتر در مراحل اولیه آموزش مورد استفاده قرار گیرد که کودک اطلاعات کمی در زمینۀ مفاهیم دارد و کم‌کم به تناسب سن، از آنها به‌میزان کمتری استفاده شود و میزان کاربرد دیگر طرح‌واره‌ها افزایش یابد.
منابع مشابه
نقشهای زنان و مردان در کتابهای فارسی دورة ابتدایی
محتوای کتابهای درسی می‌تواند در شکل‌گیری دیدگاهها، بازخوردها و ارزشهای کودکان به شدت مؤثر باشد. این بررسی به منظور به تصویر کشیدن نقش زنان و مردان در کتابهای فارسی اول تا چهارم انجام شد. نتایج تحلیل محتوا نشان داد که : الف) 262 ارزش مثبت به مردان و 129 ارزش مثبت به زنان نسبت داده شده بودند، ب) 1266 و 507 جمله به ترتیب مشتمل بر مفاهیمی درباره مردان و زنان بودند. افزون بر آن، این مفاهیم بازخورد م...
متن کاملبررسی شناختیِ طرح واره های تصوری در کتاب های فارسیِ دورۀ ابتدایی
هدف این پژوهش بررسی طرح واره های تصوری در کتاب های درسیِ فارسیِ دورۀ ابتدایی در چارچوب زبان شناسیِ شناختی است. طرح واره های تصوری یکی از مباحث اساسی رشته هایی چون فلسفه، روان شناسی و زبان شناسی است. به زعم زبان شناسان شناختی، اهمیت طرح واره های تصوری به عنوان بخشی از سازوکارهای زبان و تفکر این است که آنها به عنوان مفاهیم جسمیت یافتۀ ابتدایی و اولیه می توانند، به شکلی نظام مند، ساختار مفاهیم پیچیده...
متن کاملبررسی ویژگیهای شناختی کتابهای درسی فارسی دوره ابتدایی
این پژوهش مطالعه ای از نوع تحلیل محتوا در حوزه زبان شناسی شناختی است. این پژوهش با هدف بررسی ویژگی های شناختیِ کتاب های درسی فارسی دوره ابتدایی و همچنین بررسی میزان انطباق این ویژگی ها با ویژگی های شناختی شناخته شده صورت گرفت. چهار نظریه مهم معنی شناسی شناختی –استعاره مفهومی، طرح واره تصوری، فضای ذهنی و آمیختگی مفهومی- به عنوان چهار ویژگی مهم شناختی در نظر گرفته شد. نمونه های مورد مطالعه، کلیه م...
بازنمایی کلیشه‌های جنسیّتی در کتابهای فارسی دورۀ پنجساله ابتدایی
چکیده در این مقاله، سعی شده است با تحلیل محتوای کتب درسی، موضوع تبعیض جنسی کشف، انتزاع، و به اشکال گوناگون مفهوم‌سازی شود، تا با حصول شناخت کاملی از این پدیدۀ تحقق‌یافته در متون درسی، مشخص شود که چگونه نظام آموزش و پرورش و نهاد مدرسه در ایران، کلیشه‌های جنسیتی بین دختر و پسر را بازتولید و در ذهنِ دانش‌آموز عادی‌سازی می‌کند؛ چراکه نهاد آموزش و پرورش از جمله عوامل جامعه‌پذیری اعضای جدید ...
متن کاملتحلیل جایگاه آموزش‌و‌پرورش چندفرهنگی در محتوای برنامۀ درسی علوم اجتماعی و فارسی دورۀ ابتدایی به‌روشِ آنتروپی‌شانون
هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی و تحلیل محتوای دروس فارسی و علوم اجتماعی دورۀ ابتدایی براساس مؤلفه‌های آموزش چندفرهنگی است. کلیۀ کتابهای درسی علوم اجتماعی و فارسی (بخوانیم) دورۀ ابتدایی به‌عنوان جامعۀ آماری این تحقیق به کار رفته است. محتوای پژوهش حاضرْ با روش آنتروپی‌شانون تحلیل شده و واحدهای تحلیلْ متن (پاراگراف)، تصویرها و فعالیت‌ها (جمله) بوده است. چارچوب نظریِ این بررسی شامل مقوله‌ها و مؤلفه‌های مر...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 11 شماره 21
صفحات 69- 87
تاریخ انتشار 2015-05-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023